Mối nguy từ trào lưu TikTok dùng thuốc trị tiểu đường để giảm cân

Thuốc trị tiểu đường Ozempic đã trở thành một hiện tượng trên mạng xã hội nhờ đặc tính giúp giảm cân siêu nhanh, song các bác sĩ cảnh báo loại thuốc này tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng. Trong khi đó, việc loại thuốc này trở nên phổ biến chỉ trong thời gian ngắn đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung trên toàn cầu, ảnh hưởng đến những bệnh nhân tiểu đường thực sự cần đến loại thuốc này.  

Ozempic được sử dụng bằng đường tiêm, do công ty dược phẩm Đan Mạch Novo Nordisk phát triển và đã được phê duyệt ở nhiều quốc gia nhằm điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2. Thuốc chứa hoạt chất semaglutide, có khả năng tự liên kết với các thụ thể của một loại hormone kiểm soát lượng đường trong máu, kích thích giải phóng insulin khi lượng đường trong máu cao. Hoạt chất giúp làm giảm tốc độ quá trình thức ăn rời khỏi dạ dày của một người, theo đó hạn chế cảm giác thèm ăn của họ. Hiện nay, Ozempic được bán sẵn tại các hiệu thuốc chỉ với đơn thuốc thông thường. 

Các video dưới hashtag #Ozempic có gần 600 triệu lượt xem trên TikTok, trong đó các tài khoản TikTok thường xuyên cập nhật cho người theo dõi về quá trình giảm cân của họ. Trong một video được đăng tải vào tháng 12/2022, thu hút 50.000 lượt xem, một TikToker người Pháp chia sẻ rằng thuốc Ozempic là "một phép màu" khi giúp anh giảm được 40 kg trong vòng chưa đầy 3 tháng.

Chuyên gia dược học tại Đại học Montpellier của Pháp, ông Jean-Luc Faillie cho biết, việc loại thuốc này trở thành trào lưu trên nền tảng TikTok đã dẫn đến việc nhiều người không bị tiểu đường tìm cách lấy đơn chỉ định sử dụng thuốc, trong đó có những đơn thuốc giả. Trong khi đó, người đứng đầu bộ phận chăm sóc tại Hiệp hội chuyên về bệnh tiểu đường Anh Douglas Twenefour nhấn mạnh rằng thuốc Ozempic không phải thuốc dành cho người không mắc tiểu đường hoặc không có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. 

Các bác sĩ cũng bày tỏ lo ngại về tác dụng phụ của semaglutide mà chuyên gia Faillie cho rằng còn chưa được tìm hiểu kỹ. Cảm giác buồn nôn là tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc. Tuy nhiên, chuyên gia Fallie cảnh báo "những rủi ro hiếm gặp và nghiêm trọng hơn" như viêm tụy cấp - có thể xảy ra ngay cả khi liều lượng thuốc sử dụng ở mức thấp, hay rối loạn đường mật và một số trường hợp khác là táo bón nặng, có thể dẫn đến tắc ruột. Ông cũng chỉ ra "nguy cơ ung thư tuyến giáp" gia tăng sau vài năm sử dụng loại thuốc này. Ông cho rằng những rủi ro này chỉ được coi là hợp lý khi xét đến lợi ích của thuốc đối với những người mắc bệnh tiểu đường, song đối với những người không mắc căn bệnh này, thì nguy cơ tiềm ẩn khá lớn và có thể không xứng để đánh đổi. 

Cơ quan quản lý thuốc của Pháp ANSM đã yêu cầu các bác sĩ chỉ kê đơn thuốc Ozempic cho bệnh nhân mắc tiểu đường. ANSM cho biết không ghi nhận gia tăng đột ngột trong số lượng người mua loại thuốc này, dù trước đó có lúc nguồn cung loại thuốc này bị hạn chế. Trong khi đó, công ty Novo Nordisk cho biết "nhu cầu mạnh hơn dự kiến" đối với thuốc Ozempic đã dẫn đến "tình trạng khan hàng liên tục và cháy hàng" trên khắp các nước. Công ty này đang hoạt động hết năng suất nhằm mục đích đảm bảo nguồn cung./.