Bạo loạn sau khi trùm băng đảng trốn trại, Ecuador ban bố tình trạng "xung đột vũ trang trong nước"

Ngày 9/1, Tổng thống Ecuador Daniel Noboa đã ban bố tình trạng "xung đột vũ trang trong nước" trong bối cảnh bạo lực leo thang ở quốc gia Nam Mỹ này. Trong thông báo trên tài khoản mạng xã hội, Tổng thống Noboa cho biết ông đã ký sắc lệnh hành pháp tuyên bố tình trạng "xung đột vũ trang trong nước". Sắc lệnh chỉ thị các lực lượng vũ trang thực thi các chiến dịch quân sự theo luật nhân đạo quốc tế nhằm triệt phá các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia hoạt động ở Ecuador. 

Trước đó, ngày 8/1, Tổng thống Noboa đã phải ban bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc trong 60 ngày, yêu cầu triển khai lực lượng vũ trang làm nhiệm vụ trên đường phố và tại các nhà tù, cũng như áp đặt lệnh giới nghiêm từ 23h00 tối hôm trước đến 5h00 sáng hôm sau.

Trong một thông điệp đăng tải trên mạng xã hội, Tổng thống Noboa nhấn mạnh, sắc lệnh tình trạng khẩn cấp nhằm trao cho lực lượng vũ trang sự hỗ trợ cần thiết về mặt chính trị và pháp lý trong thực thi nhiệm vụ phòng, chống tội phạm. Ông khẳng định chính phủ "sẽ không đàm phán với những kẻ khủng bố.

"Tôi đã chỉ thị rõ ràng và chính xác cho các chỉ huy quân đội và cảnh sát can thiệp vào việc kiểm soát các nhà tù. Tôi cũng vừa ký sắc lệnh tình trạng đặc biệt cho phép các lực lượng vũ trang có được sự hỗ trợ đầy đủ về mặt chính trị và pháp lý khi hành động. Tôi kêu gọi người dân ủng hộ họ. Chúng ta đang thấy một dấu hiệu cho thấy mọi thứ phải thay đổi và luật pháp của chúng ta chưa đủ để đảm bảo yên bình. Không có chỗ cho các chính trị gia cơ hội tìm kiếm lợi thế trong bối cảnh khủng hoảng an ninh nhà tù. Chúng ta sẽ không đàm phán với những kẻ khủng bố, chúng tôi cũng sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi trả lại sự bình yên cho mọi người dân Ecuador," Tổng thống Noboa tuyên bố.

Quyết định này được đưa ra sau khi bạo loạn nổ ra tại 6 nhà tù trên khắp Ecuador, chỉ một ngày sau khi José Adolfo Macías, biệt danh "Fito", một trong những tù nhân nguy hiểm nhất Ecuador và là thủ lĩnh của băng nhóm tội phạm Los Choneros, trốn thoát khỏi trại giam nơi y đang thụ án 34 năm tù giam.

Cũng trong ngày 9/1, nhà chức trách Ecuador xác nhận 39 tù nhân đã trốn thoát khỏi một nhà tù ở thành phố Riobamba, thuộc tỉnh Chimborazo, vào tối hôm trước, giữa lúc tình trạng khẩn cấp được ban bố. Hiện lực lượng chức năng đã bắt giữ lại 12 tù nhân và đang truy tìm những tù nhân vượt ngục khác.

Cùng ngày, một nhóm đối tượng vũ trang đã xông vào trường quay của một đài truyền hình địa phương ở thành phố Guayaquil, nổ súng và bắt giữ một số nhà báo làm con tin. Vụ việc xảy ra khi đài truyền hình này đang thực hiện một chương trình phát sóng trực tiếp. Theo các nhân chứng, ít nhất 1 người bị thương. Cảnh sát đã được triển khai đến hiện trường.

Băng đảng tội phạm Los Choneros do José Adolfo Macías cầm đầu được cho là có liên quan tới các vụ tra tấn, giết hại, buôn lậu ma túy… và đóng vai trò kiểm soát các nhà tù lớn ở nước này.

Đụng độ trong các nhà tù quá tải ở Ecuador thường xuyên xảy ra đã khiến hơn 400 tù nhân thiệt mạng kể từ năm 2021. Tổng thống Noboa nhậm chức tháng 11 năm ngoái với cam kết ngăn chặn tình trạng bạo lực và tạo thêm công ăn việc làm cho người dân thông qua các cải cách lập pháp khẩn cấp.

Tuần trước, Chính phủ Ecuador tuyên bố ý định tổ chức trưng cầu ý dân về tăng cường các biện pháp an ninh tại quốc gia Nam Mỹ này trong bối cảnh bạo lực và tội phạm có xu hướng gia tăng. Với cuộc trưng cầu ý dân, chính phủ tìm kiếm sự chấp thuận của cử tri về việc kéo dài án phạt tù đối với các đối tượng phạm tội nghiêm trọng như giết người và buôn bán vũ khí. Ngoài ra, cử tri Ecuador dự kiến sẽ được tham vấn về vấn đề liệu chính phủ có nên huy động quân đội để trấn áp các nhóm tội phạm quốc tế đang hoạt động tại nước này hay không.

Theo Chính phủ Ecuador, các mục tiêu chủ chốt của cuộc trưng cầu dân ý bao gồm việc cho phép lực lượng vũ trang tham gia vào cuộc chiến chống tội phạm và thúc đẩy sự hỗ trợ từ hệ thống tư pháp trong vấn đề kết án tội phạm có tổ chức./.