Yên Bái: Có hay không việc khai thác cát trái phép tại huyện Văn Yên?

"Phản ánh của người dân là có cơ sở"

Để xác minh thông tin, PV VOVTV đã "mục sở thị" tại sông Hồng đoạn chảy qua xã Lang Thíp, huyện Văn Yên để ghi nhận thực tế. 

Tại đây, theo ghi nhận của PV, trong nhiều ngày, không khó để bắt gặp hình ảnh những chiếc tàu thả neo, hạ chõ xuống đáy sông rồi hút cát cho đến khi đầy khoang tàu. 

Khi tàu đầy cát thì chuyển đến bãi tập kết nằm cạnh sông Hồng. Liên tục như vậy, hằng ngày có đến hàng trăm m3 cát đang bị "rút ruột" tại sông Hồng.

Theo tìm hiểu của PV, giá cát tại các điểm tập kết này khi được "đổ" vào bãi được bán ra thị trường với giá khoảng từ 80.000 đến 100.000/m3. Với "tần xuất" hút cát liên tục thì hàng trăm m3 cát đang bị "rút ruột", tài nguyên đang bị chảy máu, ngân sách nhà nước đang bị thất thoát bởi hoạt động khai thác cát trái phép.

Một người dân xã Lang Thíp, huyện Văn Yên (xin được giấu tên) cho biết: "Các tàu hút cát hoạt động công khai cả ngày lẫn đêm, mỗi khi có mặt của lực lượng chức năng thì hoạt động hút cát lại tạm dừng, chờ "lắng" xuống rồi lại tiếp tục "hành động". Có những hôm máy nổ của tàu hút cát "gầm rú" cả ngày, chính quyền có xử lý nhưng cứ được vài hôm thì họ lại hoạt động lại, như không có gì xảy ra".

Cũng theo thông tin phản ánh, trên địa bàn xã Lang Thíp hiện có 2 bãi tập kết cát tại thôn Nghĩa Dũng và thôn Tiền Phong đã hoạt động trái phép từ nhiều năm nay. Đáng nói, cả 2 bãi tập kết này nằm ngay cạnh bờ sông Hồng, là đất nông nghiệp và chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Để làm rõ hơn vấn đề, PV VOVTV đã trao đổi với Lê Minh Lập, Chủ tịch UBND xã Lang Thíp, huyện Văn Yên về thực trạng khai thác cát trái phép trên sông Hồng. 

Ông Lập cho biết: "Việc phản ánh của người dân trên địa bàn là có cơ sở, bởi hiện nay, trên địa bàn xã không có đơn vị nào được cấp phép cho khai thác cát, và tập kết cát trên sông Hồng. Chứ trên địa bàn chỉ có 2 vị trí được người ta (hộ dân – PV) "tận dụng" nguồn cát ở sông, suối. Bãi thứ nhất nằm trên đầu đường vào xã thuộc thôn Tiền Phong có diện tích khoảng 1.000m2 và bãi thứ 2 ở thôn Nghĩa Dũng do ông Lê Xuân Thắng "đảm nhiệm" có diện tích là 3.000m2.

Tại 2 vị trí này, năm ngoái về phía xã đã phối hợp cùng phòng TN&MT và Sở TN&MT tiến hành kiểm tra thì đơn vị này có mua cát của một đơn vị hút cát ở dưới kia nhưng không đảm bảo nên Sở đã yêu cầu tạm dừng.

Đối với điểm tập kết cát của ông Lê Xuân Thắng thuộc thôn Nghĩa Dũng, vào tháng 4/2020 UBND xã đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính vì đã có hoạt động "Hút, tập kết cát sông hồng với khoảng 17m3 cát mà không có các loại giấy tờ thủ tục về khai thác, tập kết cát do cơ quan có thẩm quyền cấp", với số tiền xử phạt là 5.000.000 đồng.

"2 bãi tập kết cát này "được" xây dựng nhằm phục vụ nhu cầu xây dựng của bà con nhân dân trong xã. Nguồn gốc đất tại 2 bãi tập kết này là đất nông nghiệp nằm cạnh bờ sông Hồng, hiện chưa được cấp có thẩm quyền cấp phép và cũng chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng kiểm tra thì chủ bãi cát không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc cát nên đã đình chỉ hoạt động bãi cát này" – ông Lập nói.

"Thành lập đoàn kiểm tra sau khi có phản ánh"

Trước những thông tin trên, PV VOVTV tiếp tục có buổi làm việc với ông Hà Đức Anh, Chủ tịch UBND huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, tại buổi làm việc ông Hà Đức Anh thừa nhận: Việc người dân tại xã Lang Thíp phản ánh về tình trạng khai thác cát trái phép là có. Tuy nhiên, việc khai thác tại đây chỉ phục vụ cho nhu cầu dân sinh tại đó (xã Lang Thíp – PV), khi lực lượng chức năng của huyện, xã "làm mạnh" thì họ lại thôi. Cứ khi nào họ có nhu cầu thì họ lại làm, nhưng lại làm một ít xong lại thôi cho nên cũng rất khó để kiểm soát.

Không phải do người dân ở địa phương khác đến làm mà chính người dân tại đó làm, phương tiện dùng để hút cát cũng rất thô sơ. Khu vực này hiện đang là khu vực bảo vệ tài nguyên chưa được khai thác, trên dọc tuyến sông Hồng thì chỗ nào cũng có cát, đã có một số điểm được cấp phép khai thác rồi. Tuy nhiên, vẫn còn một số chỗ chưa được cấp phép thì thường là do nhu cầu của người dân người ta lên người ta lấy.

Trên địa bàn huyện Văn Yên có 6 đơn vị được cấp phép khai thác, thăm dò cát, sỏi. Vị trí khai thác tại các xã: Mậu Đông, Yên Hợp, Mậu A, Đông Cuông, An Thịnh, An Bình, Đại Phác. Riêng trên địa bàn xã Lang Thíp thì không có đơn vị nào được cấp phép khai thác và tập kết cát.

"Trong thời gian tới, huyện sẽ thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để tiến hành kiểm tra đối với việc khai thác cát trên địa bàn, nếu có vi phạm thì sẽ xử lý ngay. Vì là địa bàn giáp danh với xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên (tỉnh Lào Cai) nên huyện cũng đã xây dựng kế hoạch tăng cường phối hợp để quản lý địa bàn giáp ranh này".

Như vậy, có thể khẳng định việc khai thác và tập kết cát trên địa bàn xã Lang Thíp, huyện Văn Yên (Yên Bái) là có tồn tại, song các biện pháp mà UBND xã, huyện đã thực hiện liệu có đủ sức răn đe khi tình trạng khai thác và tập kết cát vẫn "diễn ra bình thường"?

Thiết nghĩ, để tránh thất thoát tài nguyên, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông và bảo vệ môi trường, huyện ủy, UBND huyện Văn Yên, UBND tỉnh Yên Bái cần chỉ đạo các cơ quan chức năng quyết liệt hơn công tác kiểm tra và xử lý nghiêm tình trạng khai thác cát và các bãi tập kết nguyên vật liệu trái phép ngang nhiên hoạt động tránh gây bức xúc kéo dài cho người dân.