Vì sao xung đột Israel-Palestine bùng phát dữ dội?

Con số thương vong do bạo lực tại khu vực này vẫn không ngừng tăng lên, thậm chí trong số những người thiệt mạng có cả trẻ em. Dư luận quốc tế đang bày tỏ quan ngại xung đột tại dải Gaza có thể đẩy leo thang căng thẳng giữa Israel và Palestine vượt ngoài tầm kiểm soát, gây hậu quả khó lường.

Trong bối cảnh như vậy, các nước đã đề xuất Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc tổ chức họp kín vào ngày hôm nay (8/8), để thảo luận về tình hình bạo lực hiện nay ở Dải Gaza và tìm cách đạt được hòa bình. Trong vai trò trung gian hoà giải, Ai Cập cũng đang tăng cường liên lạc với Israel và các phe phái Palestine để chấm dứt leo thang căng thẳng hiện nay ở Dải Gaza nhằm duy trì lệnh ngừng bắn năm 2021. Vậy đâu là nguyên nhân khiến xung đột giữa Israel và Palestine bùng phát.

Nguyên nhân khiến xung đột bùng phát?

"Ngọn lửa" ở Gaza đã cháy âm ỉ từ nhiều tháng nay khi mà Israel cho biết tên lửa bắn từ Gaza vẫn thường xuyên nhằm vào lãnh thổ nước này. Tuy nhiên, căng thẳng leo thang và bùng phát thành xung đột lớn khi đội Israel không kích vào căn hộ của thủ lĩnh phong trào Jihad, Tayseer al-Jabari, ở Dải Gaza hôm Thứ Sáu tuần trước. Trước đó một ngày, quân đội Israel đã bắt giữ hai thành viên cấp cao Jihad ở thành phố Jenin, Bờ Tây, cùng hàng chục thành viên Jihad khác. Trước đó, Sheikh Bassam al-Saadi, một thủ lĩnh của Jihad bị bắt ở Bờ Tây. Đây là nguyên nhân chính đầu tiên châm ngòi cho xung đột ác liệt này.

Đáp trả hành động này, phong trào Jihad đã tấn công Israel. Jihad đã bắn khoảng 580 tên lửa vào Israel tính đến sáng Chủ nhật và cho rằng Israel đã tuyên chiến. Israel đã đánh chặn được 97% số tên lửa này và đáp trả quyết liệt.

Xung đột trong 3 ngày qua đã khiến 31 người Palestine chết, trong đó có 6 trẻ em và 4 phụ nữ, cùng 265 người bị thương. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Benny Gantz khẳng định sẽ tiếp tục chống lại các phong trào vũ trang ở Gaza cho đến khi tình hình ổn định và các mối đe dọa được loại bỏ khỏi Gaza.

Nguyên nhân thứ hai, Israel thực hiện đòn "phủ đầu" ở Dải Gaza nhằm chống lại phong trào Jihad và cho rằng nhóm này đang lên kế hoạch tấn công Israel sau nhiều ngày căng thẳng.

Nguyên nhân thứ ba được cho liên quan tới việc đảm bảo an ninh của Israel và vấn đề nội bộ nước này. Thủ tướng Israel Yair Lapid và Bộ trưởng Quốc phòng Benny Gantz đang cố gắng thu lợi tối đa cho cuộc cạnh tranh trong bầu cử sắp tới.

Việc lựa chọn một chính sách nghiêm khắc để đối phó với Jihad đã góp phần vào sự cân bằng chính trị của họ.

Thứ tư, ngoài sự khiêu kích của Jihad trong nhiều tháng qua, Tổng thư ký Phong trào Jihad Ziad Nakhaleh đang có chuyến thăm của tới Iran.

Do đó, cuộc tấn công là phủ đầu với Jihad và các lực lượng hậu thuẫn, cung cấp khí tài.

Chiến dịch quân sự "Bình minh chân lý" như một cuộc đối đầu với Iran và các lực lượng ủy nhiệm trong khu vực. Thứ năm, mục đích đằng sau căng thẳng là ngăn cản thỏa thuận Washington và Tehran vì ngoài việc khiêu khích Iran, Israel muốn kéo nước này vào một cuộc đối đầu quân sự.

Liệu có nguy cơ bùng nổ vượt tầm kiểm soát?

Có ý kiến cho rằng, căng thẳng giữa Israel và Palestine có thể dẫn tới nguy cơ bùng nổ xung đột lớn giữa hai bên. Theo các nhà phân tích, mọi kịch bản đều có thể. Tuy nhiên, với Israel chiến dịch đã đạt được mục đích, một là đánh phủ đầu Jihad ngăn chặn các cuộc tấn công trong tương lai, hai là cắt nguồn viện trợ từ Iran, ba là không để Hamas can dự vào cuộc xung đột này, bốn là tránh tổn thất do bị Jihad tấn công đáp trả nhất là với dân thường.

Trong cuộc tấn công này, Israel cũng đã phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng, kho vũ khí của Jihad. Điều này cũng làm giảm sức kháng cự của Jihad. Cùng với đó, trung gian Ai Cập, dư luận quốc tế kêu gọi ngừng bắn, thúc đẩy đàm phán thì xung đột có thể sẽ kết thúc sớm và không leo thang hơn.

Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm nguy hiểm nhất trong bất kỳ chiến dịch nào của Israel chống lại các chiến binh ở Gaza - thời điểm mà chỉ một sai lầm nhỏ của cả hai bên có thể dẫn đến leo thang, và thay vì hạ thấp ngọn lửa - điều mà cả hai bên đều mong muốn - thực sự châm ngòi cho một đám cháy lớn hơn.

Mối nguy hiểm chính nằm ở ranh giới giữa việc đạt được mục đích và tính toán sai các sự kiện.

Trước phản ứng tương đối nhẹ của Jihad ở Gaza, đánh giá của Israel là họ đã bị bất ngờ trước hoạt động này và bị thiệt hại nặng cũng như sẽ chấp nhận ngừng bắn "cho đến vòng tiếp theo". Jihad đã hạn chế phóng tên lửa tầm xa (những tên lửa bắn vào Jerusalem sáng Chủ nhật phần lớn là một hành động mang tính biểu tượng), nó vẫn tiếp tục bắn tên lửa tầm ngắn và đạn cối vào Israel.

Nếu cuộc xung đột bị kích động và có sự can thiệp từ bên ngoài, rất có thể dẫn tới nguy cơ bùng nổ xung đột lớn giữa hai bên như đã từng xảy ra cách đây một năm, trong cuộc chiến 11 ngày ở Gaza gây tổn thất nặng nề như phá hủy hơn 2.000 ngôi nhà, hơn 250 người chết, trong đó có 67 trẻ em. Nhưng Hamas không thể đứng yên nếu giao tranh tiếp diễn trong thời gian dài.

Nếu Hamas quyết định tham gia trận chiến với Israel, nó sẽ thay đổi hoàn toàn kịch bản. Hamas có một kho vũ khí lớn hơn nhiều so với Jihad, và vũ khí của nó nguy hiểm và tinh vi hơn nhiều. Điều đó có nghĩa là chiến dịch đang ở thời điểm quan trọng. Những giờ tới sẽ xác định nó đi theo hướng nào - tăng hay giảm./.