Tượng nữ thần tự do ở Sa Pa: Từ điểm check-in tự phát đến câu chuyện quản lý

Giọt nước tràn ly

Có thể coi việc đình chỉ An Sa Pa như là "giọt nước tràn ly" bởi nhìn vào thực trạng ở Sa Pa, hiện đang có rất nhiều điểm check-in tự phát tương tự. Nếu chiếu theo các quy định hiện hành để kiểm tra, xử lý, chắc chắn cũng sẽ có không ít cơ sở cũng bị đình chỉ.

Sau thời gian "ngủ đông" do ảnh hưởng bởi Covid-19, du lịch Sa Pa bắt đầu gượng dậy từ những hoạt động kích cầu, các điểm check-in mọc lên "như nấm sau mưa" khiến chính quyền địa phương phải loay hoay tìm cách ứng xử vì các mô hình kinh doanh dạng này đang rất mới.

Ngày 16/3 vừa qua, sau khi lấy ý kiến các xã, phường trực thuộc, UBND thị xã Sa Pa đã ban hành văn bản số 652 về việc quản lý các điểm check-in (chụp ảnh) trên địa bàn.

Văn bản nêu lên thực trạng về việc hầu hết các điểm check-in xây dựng tự phát, chưa có phương án đảm bảo an toàn cho du khách sử dụng dịch vụ, gây khó khăn cho công tác quản lý đất đai, xây dựng, làm ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường… Từ đó đặt ra yêu cầu phải quản lý, giao Phòng Văn hóa – Thông tin thị xã Sa Pa làm đầu mối tiếp nhận hồ sơ, hướng dẫn về thủ tục đầu tư các điểm check-in.

Tiếp đó, căn cứ nội dung trên, tới ngày 13/4, Phòng Văn hóa – Thông tin thị xã ban hành văn bản số 56 hướng dẫn cụ thể quy trình lập hồ sơ, thủ tục xây dựng các điểm check-in, bao gồm các nội dung liên quan đến nguồn gốc đất, thuyết minh phương án đầu tư, xây dựng; phương án thu phí…

Sau đó khoảng 1 tuần, khi có làn sóng dư luận mạnh mẽ về bức tượng nữ thần tự do ở điểm check-in An Sa Pa, đoàn liên ngành do UBND thị xã thành lập đã tiến hành kiểm tra cơ sở này và áp dụng chế tài đình chỉ hoạt động.

Cần tăng cường quản lý

Lý do đình chỉ hoạt động vì An Sa Pa là điểm check-in tự phát, nhiều hạng mục vẫn chưa hoàn thiện, chưa đảm bảo các điều kiện đón khách du lịch tham quan và chụp ảnh. Các mô hình mỹ thuật đã xây dựng trong khu check-in không đảm bảo quy định của pháp luật cũng như tiêu chuẩn mỹ thuật.

Căn cứ văn bản chỉ đạo số 652 của UBND thị xã Sa Pa và hướng dẫn số 56 của Phòng Văn hóa – Thông tin thị xã, không có nội dung nào đề cập đến các mô hình mỹ thuật cũng như tiêu chuẩn mỹ thuật. Bản thân khái niệm "tiêu chuẩn mỹ thuật" cũng rất trừu tượng.

Thêm vào đó, báo cáo sau kiểm tra cơ sở An Sa Pa của chính quyền sở tại cũng không chỉ cụ thể vi phạm thuộc điều, khoản nào theo quy định pháp luật hiện hành; không nêu rõ thời gian đình chỉ cùng yêu cầu khắc phục mà giao cho các cơ quan chuyên môn trực thuộc tiến hành đối chiếu, rà soát mới tiến hành xử lý.

Còn yếu tố "tự phát", theo thống kê của UBND thị xã, Sa Pa đang có khoảng 20 điểm check-in tự phát thu hút khách du lịch đến tham quan, chụp ảnh, bao gồm An Sa Pa. Trong khi văn bản chỉ đạo và hướng dẫn của chính quyền cùng với cơ quan chức năng mới được ban hành cách đây ít ngày thì không hiểu trước đó các tổ chức, cá nhân đầu tư điểm check-in xoay sở như thế nào; do quy định đi sau hay do họ cố tình vi phạm?

Có thể thấy, từ câu chuyện bức tượng nữ thần tự do thiếu thẩm mỹ đặt thêm một bài toán nữa cho Sa Pa (Lào Cai) và các địa bàn du lịch khác trong vấn đề quản lý các điểm check-in.

Đây là mô hình hoàn toàn mới, đáp ứng xu hướng thích khám phá, chụp ảnh tự sướng (selfie) của du khách, chủ yếu phục vụ đăng tải lên mạng xã hội.

Việc các điểm check-in đua nhau mọc lên ở Sa Pa thời gian qua cho thấy cơ hội đầu tư đối với với loại hình kinh doanh này đang rất rộng mở. Càng đáng ghi nhận đối với các tổ chức, cá nhân đầu tư điểm check-in vì đã giúp cho Sa Pa có nhiều điểm đến hơn để thu hút, giữ chân du khách, nhất là sau ảnh hưởng nặng nề của Covid-19.

Ngay khi nhận thấy cần kiểm soát các điểm check-in đang bùng phát trên địa bàn, chính quyền Sa Pa đã kịp thời vào cuộc kiểm tra, rà soát, hướng dẫn, xử lý thể hiện vai trò, trách nhiệm của địa phương trong quản lý nhà nước, thực thi pháp luật, hướng đến tạo môi trường thân thiện, an toàn cho du khách.

Tuy nhiên, các quy định này cũng cần củng cố để hoàn thiện hơn, rõ ràng hơn, làm sao vừa chặt chẽ, hiệu quả, vừa linh hoạt, thuận lợi cho cá nhân, tổ chức đầu tư. Các điểm check-in đều hoạt động dưới dạng thu vé tham quan, quản lý tốt về giá còn giúp Sa Pa tăng thêm nguồn thu không nhỏ.

Riêng đối với An Sa Pa (đã bị đình chỉ) và các điểm check-in tự phát khác đã mở cửa đón khách đang nằm trong đợt rà soát của đoàn liên ngành, có thể tiếp tục có những chế tài được đưa ra, nhưng chế tài dạng nào thì hậu quả đều là thiệt hại trực tiếp về kinh tế và việc khắc phục những nội dung "tiền trảm, hậu tấu" sẽ không hề dễ dàng.