"Từ những cánh đồng lúa bát ngát đã hiện lên những tuyến cao tốc hiện đại mang lại triển vọng phát triển to lớn cho vùng ĐBSCL"

Sau khi nghe các ý kiến phát biểu, kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, phải phát huy tinh thần của Trung ương là tăng tốc bứt phá trên tinh thần địa phương quyết địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, đã nói là phải làm, không được để các công trình để kéo dài đội vốn thì sẽ lãng phí. Thủ tướng mong muốn Bí thư, Chủ tịch, các cơ quan ban ngành vào cuộc tích cực, tự lực tự cường, vướng ở đâu thì tháo gỡ ở đó. 

Thủ tướng cho biết, ông đã luôn tích cực đôn đốc các dự án trọng điểm quốc gia, ban hành 14 kết luận qua 14 phiên họp, 400 văn bản đã được ban hành riêng về các dự án giao thông vận tải. Đây cũng là lần thứ 6 họp với đồng bằng Sông Cửu Long, để thấy sự quan tâm của Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ đối với hạ tầng giao thông.

Nhìn lại, sau thời gian 3 năm từ khi bắt tay nghiên cứu, triển khai các dự án cao tốc vùng ĐBSCL, kết quả bước đầu đến nay cho thấy: Chúng ta đã biến cái không thể thành có thể - Từ chỉ có trong ý tưởng đến có các dự án cụ thể, hiện thực - Từ không có tiền đến có đủ tiền - Từ những cánh đồng lúa bát ngát đến các tuyến cao tốc hiện đại định hình rõ nét, mang lại triển vọng phát triển to lớn cho vùng ĐBSCL.

Thủ tướng cho biết sau 3 năm từ khi nghiên cứu hệ thống cao tốc, chúng ta biến không thể thành có thể, từ không có tiền đến có đủ tiền, từ những cánh đồng đến những con đường đã hình thành rõ nét.

Theo quy hoạch được phê duyệt, khu vực khu vực ĐBSCL có 6 tuyến cao tốc với tổng chiều dài khoảng 1.188km. Trước nhiệm kỳ này, toàn vùng chỉ có 39 km đường cao tốc, không có dự án nào được chuẩn bị đầu tư xây dựng. 

Thủ tướng nhấn mạnh 06 kết quả nổi bật trong đó nêu rõ:

Đến nay, toàn vùng có 120 km đường bộ cao tốc đã được đưa vào khai thác; có 428 km đường bộ cao tốc đang triển khai thi công và đang phấn đấu để cơ bản hoàn thành năm 2025; có 215 km đang nghiên cứu để chuẩn bị đầu tư. Hướng đến mục tiêu sau 2025, toàn vùng ĐBSCL sẽ có khoảng 548 km đường bộ cao tốc được đưa vào khai thác. Đến năm 2030 là 763km.

Các địa phương, nhà thầu, đơn vị thi công đã trưởng thành, lớn mạnh hơn, đã làm chủ và triển khai được các dự án quy mô lớn; Đã bố trí được phần lớn nguồn vật liệu san lấp cho các dự án khu vực phía Nam với khoảng trên 37 triệu m3 trong tổng số nhu cầu khoảng 65 triệu m3; Công tác giải phóng mặt bằng cơ bản đạt tiến độ, trên 90% mặt bằng được bàn giao, nhiều dự án đã hoàn thành 100%; Công tác hỗ trợ tái định cư và chăm lo đời sống cho Nhân dân được các địa phương chú trọng, thực hiện tốt; Tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội tại các khu vực dự án được bảo đảm.

Về nguyên nhân kết quả đạt được là nhờ sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt; sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, nhất là cấp ủy, chính quyền địa phương; sự tham gia, hưởng ứng tích cực, đồng thuận của Nhân dân, DN. Cùng với đó xử lý kịp thời, dứt điểm các vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện, nhất là pháp lý, thủ tục đầu tư, nguồn vốn…;

Các nhà thầu, đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân, người lao động quyết tâm cao với tinh thần “vượt nắng, thắng mưa”, “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”, thi công “3 ca 4 kíp”, “xuyên lễ, xuyên Tết, làm việc cả thứ 7, Chủ nhật”; đồng thời có sự hỗ trợ, chia sẻ, đồng tình của người dân đã nhường đất, mặt bằng sinh sống, sản xuất để phục vụ thi công các dự án.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đã quyết liệt triển khai các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các dự án đường bộ cao tốc trọng điểm Vùng ĐBSCL.

Thủ tướng biểu dương các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, An Giang, Sóc Trăng đã khẩn trương làm việc với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án để giải quyết thủ tục cấp phép, khai thác mỏ, điều phối, cung ứng đủ vật liệu san lấp, đắp nền đường. Biểu dương các địa phương có nguồn đá dăm như Kiên Giang, An Giang, và các tỉnh Đông Nam Bộ đã tích cực triển khai các thủ tục cấp phép khai thác mỏ cho các dự án theo cơ chế đặc thù.

Thủ tướng chúc mừng các địa phương khu vực ĐBSCL đang hình thành hệ thống hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại kết nối nội vùng và với các vùng trong cả nước; qua đó mở ra không gian phát triển mới, mang lại lợi ích cho các địa phương, cho toàn vùng và cả nước. 

Bên cạnh đó Thủ tướng cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế và khó khăn, thách thức trong đó nhấn mạnh, khó khăn về công tác quản lý ở một số địa phương khi lần đầu được giao chủ quản dự án quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, nhất là giải phóng mặt bằng, bảo đảm vật liệu san lấp, đắp nền. Thủ tướng cũng đề nghị các địa phương ủng hộ việc tách giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án để triển khai hiệu quả hơn.

Trong thời gian từ tháng 7 trở về trước, chưa bảo đảm đủ vật liệu san lấp; hiện nay đã cơ bản bảo đảm nguồn, nhưng có dự án còn chưa bảo đảm tiến độ, nhất là cấp phép khai thác mỏ và đưa vật liệu về công trường; Việc thí điểm sử dụng cát biển vẫn còn lúng túng; chưa có hướng dẫn đầy đủ, rõ ràng để làm cơ sở tiếp tục mở rộng thí điểm theo chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ.

Công tác giải phóng mặt bằng chưa đáp ứng yêu cầu tiến độ; Một số dự án khai thác cát lòng sông còn vấp phải sự phản ứng, cản trở của người dân; Theo Thủ tướng ngguyên nhân của các tồn tại, hạn chế này là do một số địa phương chưa chủ động, chậm triển khai các thủ tục về cấp phép và giao mỏ vật liệu xây dựng thông thường; Một số cơ quan quản lý ở địa phương chưa nghiên cứu sâu; tham mưu chưa đúng việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, TTgCP; Một số địa phương chưa chủ động thông tin tuyên truyền vận động người dân để ủng hộ việc này.

Về bài học kinh nghiệm Thủ tướng chỉ rõ, trong bài viết về chống lãng phí, đ/c Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã chỉ đạo: “Tổng kết, nhân rộng kinh nghiệm triển khai dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch (Quảng Bình) - Phố Nối (Hưng Yên) để rút ngắn thời gian thực hiện các công trình, dự án đầu tư công trọng điểm, quan trọng quốc gia, đường cao tốc, công trình trọng điểm, liên vùng, dự án có tác động lan tỏa.”

Với quan điểm giao thông thông suốt đi trước mở đường, địa phương quyết địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm; chỉ bàn làm ko bàn lùi để bảo đảm tiến độ, kỹ mĩ thuật, an toàn, không tiêu cực, láng phí; đã bàn đã quyết là chỉ có làm, đã làm phải có kết quả cụ thể, nhân dân được hưởng thụ thật.

Thời gian tới Thủ tướng yêu cầu, 600km đồng bằng sông Cửu long, đẩy mạnh phong trào thi đua 500 ngày đêm, các bộ ngành địa phương phải bù lại những tiến độ đã chậm.

Thủ tướng đề nghị các Bộ trưởng, Trưởng ngành, Bí thư tỉnh ủy/thành uỷ, Chủ tịch UBND các địa phương quán triệt sâu sắc các bài học kinh nghiệm đúc rút từ Dự án dự án đường dây 500kV mạch 3 và các dự án hạ tầng trọng điểm, quan trọng quốc gia, bao gồm:

Trong công tác quản lý lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo, điều hành, phải chú trọng phương châm: tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó; phân công phải rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ sản phẩm, rõ kết quả; kết quả phải cân đong, đo, đếm được để từ đó dễ kiểm tra, dễ giám sát và dễ đánh giá; tăng cường kiểm tra giám sát.

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, huy động nguồn lực toàn xã hội, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; xác định các dự án trọng điểm là nhiệm vụ trọng tâm; thực hiện phương châm 4 tại chỗ: chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, trang thiết bị tại chỗ, hậu cần tại chỗ.

Thủ tướng nhấn mạnh, kết cấu hạ tầng chiến lược về giao thông, nhất là hệ thống đường bộ cao tốc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nhanh và bền vững của Vùng ĐBSCL. Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục tập trung quán triệt 03 quan điểm xuyên suốt là: Giao thông vận tải đi trước mở đường. Chỉ bàn làm, không bàn lùi, bảo đảm đúng và vượt tiến độ; Bàn để quyết chứ không bàn để đấy.

Thủ tướng chỉ rõ, khối lượng công việc trong thời gian tới của từng dự án là rất lớn; trong khi thời gian không còn dài, quá trình thực hiện sẽ không tránh khỏi những vướng mắc mới phát sinh. Vì vậy, đòi hỏi các cấp, các ngành, các địa phương phải hết sức khẩn trương, chủ động, linh hoạt, sáng tạo vận dụng các chủ trương, cơ chế, chính sách để tiếp tục rút ngắn thời gian, bảo đảm chất lượng các dự án.

Nỗ lực phấn đấu đạt mục tiêu: Đến hết năm 2025, cơ bản hoàn thành 600 km đường cao tốc vùng ĐBSCL và hưởng ứng thiết thực và thực hiện hiệu quả Phong trào thi đua “500 ngày đêm cao điểm hoàn thành thắng lợi các dự án đường bộ cao tốc”.

Thủ tướng đề nghị các Bộ trưởng, Trưởng ngành, Bí thư tỉnh uỷ/thành uỷ, Chủ tịch UBND các địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ các dự án; tập trung khắc phục những hạn chế, bất cập; vượt qua khó khăn, thách thức; phát huy hơn nữa những bài học kinh nghiệm nêu trên; nỗ lực phấn đấu tiếp tục rút ngắn thời gian thực hiện, thi công và bảo đảm chất lượng công trình, dự án. Trong đó, đặc biệt chú trọng giải quyết dứt điểm 3 vấn đề tiếp tục còn vướng mắc: Giải phóng mặt bằng; Di dời đường điện cao thế; Cung ứng vật liệu cát, đá, sỏi.

Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đề ra theo các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nhất là Thông báo kết luận số 335/TB-VPCP ngày 19/7/2024, trong đó Thủ tướng giao, Bộ TN&MT và Bộ GTVT tiếp tục trực tiếp trao đổi, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục cấp phép khai thác mỏ theo thẩm quyền.

Yêu cầu tuyệt đối không đặt ra những quy định gây khó khăn, cản trở hoạt động cung ứng cát san lấp và cấp phối đá dăm, làm chậm tiến độ các dự án giao thông trọng điểm trong Vùng; Khẩn trương di dời đường điện cao thế; kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm trường hợp để chậm trễ.

Yêu cầu các Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, nhà thầu, đơn vị tư vấn giám sát, tăng cường nhân lực, máy móc thiết bị thi công "vượt nắng, thắng mưa", "chỉ bàn làm, không bàn lùi", "3 ca, 4 kíp", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", "xuyên lễ, xuyên Tết, xuyên ngày nghỉ", "làm việc nào dứt việc đó", "đã cam kết phải thực hiện ", đẩy nhanh tiến độ các dự án; Phối hợp chặt chẽ với các địa phương có nguồn vật liệu để kiểm soát tình hình cung ứng, chủ động giải quyết ngay tại cơ sở đối những vướng mắc phát sinh.

Các doanh nghiệp lớn chia sẻ công việc với doanh nghiệp tại địa phương cùng làm, cùng chia sẻ kinh nghiệm; Quân khu 9,7 hỗ trợ và lực lượng công an các địa phương cùng chia sẻ công việc với các dự án.

UBND các địa phương trong khu vực dự án: tập trung hoàn thành 100% công tác giải phóng mặt bằng trong tháng 10/2024, không để ảnh hưởng đến tiến độ dự án; Phối hợp chặt chẽ với các địa phương có nguồn vật liệu và chỉ đạo quyết liệt các chủ đầu tư, nhà thầu đảm bảo nguồn vật liệu; xử lý nghiêm các trường hợp cố tình làm chậm.

Thủ tướng yêu cầu các chủ đầu tư, nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, bảo đảm hoàn thành và vượt tiến độ; khen thưởng, kỷ luật kịp thời; kiên quyết xử lý các nhà thầu chậm tiến độ; Tiếp tục làm tốt công tác chăm lo đời sống cho người dân tái định cư, bảo đảm điều kiện của người dân tại nơi ở mới phải tốt hơn nơi ở cũ; bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội; tiếp tục vận động các đoàn thể tại địa phương phối hợp, hỗ trợ các công nhân, nhà thầu làm việc trên các công trường trên địa bàn.

Bộ GTVT và UBND các tỉnh, thành phố nhất là Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Hậu Giang thường xuyên cập nhật tiến độ giải quyết các thủ tục về cung ứng cát san lấp đắp nền đường cho các dự án. Triển khai ngay hoạt động khai thác vật liệu đưa về về công trường để hỗ trợ gia tải xử lý lún và chủ động nguồn vật liệu đá dăm.

Thủ tướng đề nghị các đồng chí Bộ trưởng, Trưởng ngành, Bí thư Thành ủy, Tỉnh ủy và Chủ tịch UBND các địa phương trong Vùng, các Chủ đầu tư, BQL dự án, nhà thầu, đơn vị tư vấn tiếp tục nâng cao hơn nữa tinh thần trách nhiệm, tích cực, chủ động trong triển khai dự án; chủ động điều phối, cung ứng vật liệu đắp nền đường cho các dự án… đã nỗ lực rồi thì nỗ lực hơn nữa, cố gắng rồi thì cố gắng hơn nữa, hoàn thành thắng lợi các mục tiêu đề ra, xây dựng đất nước ngày càng hùng cường thịnh vượng, nhân dân càng ấm no hạnh phúc./.