Trà sen Hồ Tây giá 7 triệu đồng/kg có gì đặc biệt?

Gia đình 4 đời gắn bó với nghề ướp trà sen

Vào mỗi độ giữa tháng 5 dương lịch hàng năm, khi những búp sen bắt đầu nở rộ, cũng là thời điểm người làm nghề ướp trà sen ở phường Quảng An, Nhật Tân (quận Tây Hồ) lại tất bật vào vụ. Dù được ví là "thiên cổ đệ nhất trà" bởi hương vị tinh tế, độc đáo nhưng hiện nay những người gắn bó với nghề ướp trà sen Hồ Tây không nhiều.

Bà Nguyễn Thị Dần (98 tuổi, sống tại phố Tô Ngọc Vân, phường Quảng An, quận Tây Hồ) là nghệ nhân trà sen lớn tuổi nhất tại Hà Nội. Trong ký ức của bà Dần, từ khi còn là cô bé, bà đã được "tắm mình" trong làn hương thơm ngát của sen Bách Diệp. Không một ai ở làng sen biết loài sen Bách Diệp đã xuất hiện như thế nào, nhưng từ đời cha ông, những người dân nơi đây đã sống bằng nghề bán hoa sen và ướp trà sen.

Xa xưa, người dân chỉ ướp trà để uống, đãi bạn và làm quà biếu. Khi kinh tế thị trường phát triển, nhiều người tìm đến trà sen như một món quà quý của Hà Nội, nhu cầu tăng cao nên mới phát triển nghề. Tính đến nay, gia đình bà Dần đã có 4 đời làm trà sen.

Hiện nay, do tuổi cao sức yếu, bà Dần truyền lại nghề làm trà sen cho con cháu. Người tiếp quản cơ nghiệp này là cô Ngô Thị Thân (con gái bà Dần).

Em Thu Trang (sinh năm 2006) – chắt của bà Nguyễn Thị Dần là thành viên nhỏ tuổi nhất trong gia đình tham gia vào quy trình làm trà sen.

1.000 bông hoa sen cho ra 1kg trà

Cái giá trị của trà sen Hồ Tây được tạo nên bởi sự cầu kỳ và tỉ mỉ trong từng công đoạn chế biến.

Sen dùng ướp trà là sen Bách Diệp với nhiều cánh, màu hồng nhạt, chúm chím nụ. Những bông hoa sen phải được hái từ 3h00 sáng, khi còn hơi sương để đảm bảo độ tươi và giữ được hương của sen.

"Nghề làm trà phụ thuộc vào sen trong đầm, thường thì bắt đầu từ giữa tháng 5 và kéo dài trong 3 tháng. Tuy nhiên, nếu thời tiết xấu, mưa bão làm gãy sen thì sản lượng trà làm ra cũng bị ảnh hưởng. Để làm ra 1kg trà khô truyền thống cần đến 1.000 bông sen tươi và phải trải qua 7 lần tẩm ướp với quy trình rất kỳ công", cô Ngô Thị Thân – con gái bà Dần, cho biết.

Theo cô Thân, mỗi công đoạn trong quá trình ướp sen đều quan trọng, luôn cần sự tỉ mẩn. Đơn cử như việc lấy gạo sen, người làm phải nhanh tay, khéo léo để gạo sen trắng, không nát, giữ được mùi hương.

Công đoạn ướp trà cũng rất công phu. Để trà sen ngon, thơm đượm, nồng hương thì phải ướp, ủ, sấy làm đi làm lại 5-7 lần, mỗi lần ướp mất 3 ngày. Tính ra mỗi mẻ trà từ khi ướp, ủ và sấy thành phẩm phải mất 15-21 ngày. Loại trà được chọn làm trà sen cũng phải là trà Tân Cương (Thái Nguyên) cánh nhỏ.

"Không chỉ cầu kỳ, để làm ra một mẻ chè ngon cũng cần kiêng khem nhiều điều. Ví dụ như phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt thì tuyệt đối không được tham gia vào công đoạn lọc hoa, tách gạo sen" – cô Thân nói.

Cô Thân cho biết thêm, ngoài loại trà thượng hạng làm theo cách truyền thống với giá thành từ 7-10 triệu đồng thì còn có trà sen ướp xổi. 

Đây là loại trà được bỏ vào trong bông sen, sau đó dùng lá sen bọc chặt bên ngoài. Bông sen sau khi bọc trà sẽ được ngâm một đêm để hương sen thấm đều vào trà. Loại trà sen này được bán lẻ với giá 30.000 đồng/1 bông (mỗi bông pha được 2 ấm trà).

Tuy giá cao nhưng do cách làm thủ công, tốn nhiều thời gian nên, số lượng trà làm ra không nhiều, hầu hết chỉ đủ cung cấp cho người quen. 

"Người gắn bó với nghề ướp trà theo cách truyền thống tại làng Quảng Bá này giờ chỉ đếm trên đầu ngón tay bởi rất mất công và kén cả khách uống. Nhưng nếu tôi và con cháu không làm thì nghề này sẽ mai một đi mất. Phải cố gắng để giữ lấy truyền thống", cô Ngô Thị Thân chi sẻ.