Tổng thống bị ám sát: Haiti thiết quân luật, bắt đối tượng tình nghi

Trong tuyên bố ngày 7/7, Thủ tướng lâm thời nước này Claude Joseph công bố quyết định tổ chức cuộc họp hội đồng Bộ trưởng bất thường để thảo luận về tình hình đất nước. Ông cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế mở cuộc điều tra về vụ ám sát và Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhóm họp về tình hình tại Haiti trong thời gian sớm nhất có thể.

Trước đó, rạng sáng cùng ngày (giờ địa phương),  một nhóm những tay súng chưa xác định được danh tính đã ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise ngay tại nhà riêng. Tổng thống Moise đã tử vong ngay tại chỗ trong khi Đệ nhất phu nhân Martine Moise bị thương nặng và đang được điều trị tại bệnh viện. 

Theo hãng tin AFP của Pháp, ngày 7/7, Thứ trưởng Truyền thông Haiti, ông Frantz Exantus, cho biết các lực lượng an ninh nước này đã bắt giữ “những kẻ được cho là hung thủ” trong vụ ám sát Tổng thống Jovenel Moise.

Ông Jovenel Moise, 53 tuổi, lên nắm quyền tại Haiti từ tháng 2/2017 thay thế cựu Tổng thống Michel Martelly. Vị cố Tổng thống xấu số đã có một nhiệm kỳ đầy biến động. Ông phải đối mặt với cáo buộc tham nhũng và bị thách thức bởi làn sóng biểu tình bạo lực chống chính phủ ngày càng tăng.   

Tổng thống Moise từng bị phản đối dữ dội lúc ông nhậm chức vào năm 2017. Hồi đầu năm nay, ông Moise đã cáo buộc có một nhóm lên kế hoạch đảo chính muốn ám sát ông và khơi mào các cuộc biểu tình. Ông sau đó đã ra lệnh bắt giữ 23 người, bao gồm 1 thẩm phán tòa án tối cao và một quan chức cảnh sát cấp cao.

Ngay sau khi xảy ra vụ việc, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã lên án vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise và yêu cầu trừng phạt các đối tượng chịu trách nhiệm gây ra vụ việc. Người phát ngôn của ông Guterres nêu rõ: "Tổng Thư ký kêu gọi mọi người Haiti bảo vệ trật tự Hiến pháp, duy trì khối thống nhất bất chấp hành động đáng ghê tởm này và phản đối mọi hành vi bạo lực. Liên Hợp Quốc sẽ tiếp tục sát cánh với Chính phủ và nhân dân Haiti".

Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đã lên án vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise. Tuyên bố của Tổng thống Biden nhấn mạnh: "Mỹ xin gửi lời chia buồn tới nhân dân Haiti và chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ bởi chúng tôi đang tiếp tục nỗ lực vì một đất nước Haiti an toàn và ổn định". Trong khi đó, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cũng lên án "vụ ám sát hèn hạ" đối với Tổng thống Moise, đồng thời yêu cầu kiềm chế và bình tĩnh ở quốc gia Caribe này sau biến cố trên.

Ngày 7/7, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), ông Josep Borrell cho biết ông bị "sốc" về vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise và cảnh báo điều này có thể gây mất ổn định hơn nữa cho quốc gia Caribe này.

Trên mạng xã hội Twitter, ông Borell nhấn mạnh: "Tội ác này có nguy cơ gây mất ổn định và vòng xoáy bạo lực. Phải tìm ra thủ phạm của vụ ám sát này và đưa ra công lý".

Nhiều lãnh đạo các nước Mỹ Latinh cũng đã bày tỏ thương tiếc và chia buồn tới nhân dân Haiti, đồng thời cực lực lên án hành động "man rợ" này.

Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador là một trong những người đầu tiên chia sẻ phản ứng của mình sau thông tin về vụ ám sát người đồng cấp Haiti. Ông gửi lời chia buồn sâu sắc tới nhân dân Haiti và gia đình Tổng thông Moise, cũng như phản đối mạnh mẽ những hành động bạo lực và hy vọng sự ổn định và hòa bình sẽ sớm đến với quốc gia vùng Caribe.

Trong một dòng trạng thái trên mạng Twitter, Chủ tịch Cuba Miguel Diaz-Canel cũng lên án vụ sát hại nhà lãnh đạo Haiti, đồng thời đưa ra lời kêu gọi hòa bình trước nguy cơ bùng nổ một cuộc khủng hoảng chính trị và bất ổn tại quốc gia láng giềng này.

Về phần mình, Tổng thống Colombia Ivan Duque mô tả vụ sát hại Tổng thống Moise là một hành động "hèn nhát và man rợ". Nhà lãnh đạo Colombia kêu gọi Tổ chức các nước châu Mỹ (OAS) cử một phái bộ khẩn cấp tới Haiti để bảo vệ trật tự dân chủ sau vụ ám sát này.

Trong khi đó, Tổng thống Chile Sebastian Piñera chia sẻ tình đoàn kết từ Chile tới nhân dân Haiti và gửi lời chia buồn tới gia đình cố Tổng thống Moise. Ông cũng kêu gọi "đoàn kết và hòa bình để củng cố nền dân chủ và tìm ra lối thoát cho cuộc khủng hoảng nghiêm trọng mà Haiti đang trải qua".

Các nhà lãnh đạo và giới chức Ecuador, Argentina, Peru, Bolivia, Honduras, Venezuela và nhiều nước khác trong khu vực Mỹ Latinh cũng đồng thời đưa ra những phản ứng tương tự và kêu gọi nhanh chóng ¨xác định được thủ phạm gây ra tội ác và khiến chúng phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình¨.