Thượng đỉnh Biden-Putin: Đồng minh của Mỹ ở Biển Đen chỉ là 'thứ yếu'?

Các đồng minh, đối tác của Mỹ ở khu vực Biển Đen hy vọng Tổng thống Joe Biden sẽ ủng hộ họ, nhưng các nhà phân tích khu vực nói rằng họ có thể trở thành “con tốt” trong ván cờ địa chính trị giữa 2 thế lực đối đầu với nhau.

Mỹ ủng hộ đồng minh và đối tác ở Biển Đen

Từ Ukraine đến Romania, lãnh đạo các nước trong khu vực Biển Đen đang tìm cách gây ảnh hưởng với ông Biden trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh với nhà lãnh đạo Nga, nhấn mạnh rằng nền dân chủ cũng như an ninh của họ phụ thuộc vào Mỹ và NATO. Các nước này cũng kêu gọi Mỹ không để Nga tiếp tục các hành động gây hấn trong khu vực.

Hồi tháng 3 vừa qua, Nga huy động tới 100.000 binh sỹ gần biên giới với Ukraine và ở bán đảo Crimea. Sau sự chỉ trích của Mỹ, NATO và các nước khác, Nga đã bắt đầu rút các binh sỹ khỏi các khu vực này.

Bộ trưởng Quốc phòng Romania Nicolae Ciuca cho rằng các hành động nghiêm trọng của Nga đòi hỏi sự phối hợp không chỉ giữa của các nước láng giềng khu vực Biển Đen mà cả từ phía Mỹ.

“Điều quan trọng là phải phải đối thoại và phối hợp chặt chẽ nhằm không để tình hình leo thang. Chúng ta đều đã chứng kiến các binh sỹ [Nga] được triển khai trong khoảng thời gian rất ngắn”, ông Ciuca nói.

Theo ông Ciuca, cuộc gặp thượng đỉnh Biden-Putin cần phải là một cuộc đối thoại cần tập trung vào các vấn đề an ninh rộng hơn, chứ không chỉ là mối quan hệ song phương giữa Mỹ và Nga.

Ông Ciuca cũng nhấn mạnh sự ủng hộ mà ông Biden đã khẳng định trong một cuộc họp trực tuyến hồi tháng 5 vừa qua với 9 nước NATO ở sườn phía Đông – còn được gọi là thượng đỉnh B-9 do Romania tổ chức.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho biết, Kiev đã được chính quyền Biden đảm bảo ủng hộ.

“Chúng tôi đã nhận được một sự đảm bảo rất rõ ràng từ chính quyền mới [ở Mỹ] rằng, sẽ không có điều gì liên quan đến Ukraine được nhất trí [với Nga] mà không có Ukraine”, ông nói.

Trong chuyến thăm của 3 Thượng nghị sỹ lưỡng đảng Mỹ tới Kiev hồi tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã trao cho họ một danh sách các vấn đề đối thoại mà ông hy vọng Tổng thống Biden sẽ nêu ra với Tổng thống Nga Putin trong cuộc gặp thượng đỉnh ở Geneva sắp tới.

Ông Kubela tuần trước cũng cho biết, Tổng thống Mỹ Biden sẽ không gặp người đồng cấp Nga Putin mà không có sự phối hợp với Tổng thống Ukraine.

Nhưng Mỹ còn các lợi ích khác lớn hơn?

Trong bối cảnh lợi ích an ninh địa chính trị của Mỹ đang chuyển sang Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, các đồng minh và đối tác của Mỹ ở Biển Đen lo ngại Nga sẽ lấp chỗ trỗng mà Mỹ để lại trong khu vực.

Các nhà phân tích quân sự cũng cho rằng, Mỹ có các lợi ích địa chính trị lớn hơn có liên quan đến Nga như ở Syria, Libya, châu Phi và những vấn đề này có thể được ưu tiên trong cuộc thảo luận giữa ông Biden và ông Putin thay vì các vấn đề ở Biển Đen.

“Nga đang chơi một ván cờ, chỉ một ván và đó là một ván lớn. Còn phương Tây thì đang chơi trên những bàn cờ khác nhau, với những ván cờ của riêng họ”, ông Alexander Khara, một nhà phân tích về an ninh, đồng thời từng là nhà ngoại giao Ukraine nói.

Theo ông Khara, Nga có chính sách nhất quán từ Bắc cực cho tới châu Phi, đồng thời dựng lên một khu vực chống tiếp cận với Mỹ và NATO thông qua việc triển khai hệ thống phòng không S-400 ở Kaliningrad, trên bán đảo Crimea, Syria, và có thể là cả ở Libya.

Ông Khara mô tả các động thái này giống như việc Nga “đang đẩy bong bóng bất ổn về phía phương Tây”. Để đáp lại, Mỹ sẽ phải đàm phán với Nga nhằm giải quyết các vấn đề an ninh mà các nhà phân tích cho là Nga đã tạo ra.

Ông George Scutaru, cựu Cố vấn Hội đồng an ninh quốc gia Romania và hiện đang làm việc cho Trung tâm Chiến lược mới ở Bucharest, nhận định cuộc gặp thượng đỉnh Biden-Putin sẽ lặp lại thất bại trong việc “cài đặt lại với Nga” mà Ngoại trưởng Hillary Clinton thời chính quyền Tổng thống Barack Obama đã từng thực hiện.

Cả ông Scutaru và ông Khara đều lo ngại khu vực Biển Đen giờ đây chỉ đóng vai trò “thứ yếu” trong ván cờ giữa Nga và Mỹ. Nga sẵn sàng “giúp giải quyết” những xung đột trong khu vực này để đối lấy việc Mỹ rút khỏi các không gian ảnh hưởng khác.

“Có 2 cường quốc thỏa thuận với nhau và ai sẽ gánh chịu hậu quả? Đó là chúng tôi, là không gian ảnh hưởng ở đây”, ông Scutura nói.

Ông Scutura cũng cho rằng thay vì đàm phán với ông Putin, ông Biden nên đẩy mạnh các mối quan hệ kinh tế và quân sự với các nước khu vực Biển Đen để răn đe Nga.