Thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ Việt Nam - Brazil vươn lên tầm cao mới

Phát biểu tại diễn đàn, Thủ tướng trình bày 3 nội dung chính: Quá trình đổi mới, hội nhập và phát triển của Việt Nam; Quan hệ Việt Nam - Brazil và định hướng thúc đẩy hợp tác, đưa quan hệ 2 nước lên tầm cao mới trong thời gian tới.

Thứ nhất, về việc Việt Nam đã đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thế nào, Thủ tướng chia sẻ, Việt Nam đã anh dũng đấu tranh chống thực dân, phong kiến, chủ nghĩa phát-xít và giành độc lập dân tộc vào ngày 2/9/1945. Một điểm tương đồng là 2 nước cùng kỷ niệm Tuyên ngôn độc lập vào tháng 9: Brazil kỷ niệm 201 năm ngày Tuyên ngôn độc lập (7/9/1822 - 7/9/2023) và Việt Nam kỷ niệm 78 năm Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2023).

Từ đó đến nay, Việt Nam liên tục phải trải qua các cuộc kháng chiến, đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước (chủ nghĩa thực dân cũ, thực dân mới; chiến tranh biên giới), vừa xây dựng đất nước, vừa bảo vệ Tổ quốc, thực hiện nghĩa vụ quốc tế chống chủ nghĩa diệt chủng; vừa phải trải qua những đau thương, mất mát, hy sinh xương máu rất lớn qua các cuộc chiến tranh, Việt Nam lại phải chống lại sự bao vây, cấm vận, thù địch để phát triển đất nước.

Việt Nam là hình mẫu trên thế giới về hàn gắn vết thương chiến tranh và khắc phục hậu quả, hướng tới tương lai; đi từ hận thù đến đối tác. Tại cuộc họp của Liên Hợp Quốc mới đây nhất, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng phát biểu Việt Nam là hình mẫu thế giới về hàn gắn. Có thể khẳng định, dân tộc Việt Nam là một dân tộc quật cường, không bao giờ chịu khuất phục; luôn kiên cường, bất khuất đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới và trên hành trình cứu nước của mình cũng đã đến Brazil vào năm 1912. Trong quá trình đi tìm đường cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ghé qua Brazil năm 1912. Điều này chứng tỏ hai nước có mối lương duyên.

Thủ tướng nêu rõ, hiện nay, cạnh tranh chiến lược, địa chính trị, kinh tế đang diễn ra gay gắt. Từ bài học của Việt Nam thì chúng tôi thấy không gì không thể, các dân tộc thế giới phải đoàn kết lại. Chúng ta phải đề cao chủ nghĩa đa phương, kêu gọi đoàn kết quốc tế. Từ bài học đại dịch Covid-19 vừa qua, chúng ta thấy không một nước nào an toàn khi còn một nước bị đại dịch. Chúng ta phải ứng phó với vấn đề toàn cầu, toàn dân. Qua bài học của Việt Nam về giành độc lập dân tộc, tiến hành công cuộc đổi mới.

Thủ tướng chia sẻ 5 bài học kinh nghiệm: kiên định con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nhân dân làm nên lịch sử; sự nghiệp cách mạng là của toàn dân, do dân, vì dân; đoàn kết tạo nên sức mạnh; Đoàn kết trong Đảng, Đoàn kết toàn dân, Đoàn kết dân tộc, Đoàn kết quốc tế, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh bên trong với sức mạnh bên ngoài; sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định sự thắng lợi của Cách mạng Việt Nam.

Thứ hai, về quá trình đổi mới, hội nhập và phát triển của Việt Nam: năm 1986, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Việt Nam đã triển khai thực hiện chủ trương Đổi mới và hội nhập. Từ đó đến nay, Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc Đổi mới; xác định rõ mục đích phấn đấu: xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; đề ra mục tiêu chiến lược: đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Tiếp tục đổi mới tư duy phát triển với tinh thần: nguồn lực bắt nguồn từ tư duy và nhận thức; động lực bắt nguồn từ đổi mới sáng tạo; sức mạnh bắt nguồn từ Nhân dân, doanh nghiệp.

Trong đó, 10 định hướng lớn bao gồm: xây dựng nền dân chủ XHCN; xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Trong đó, xác định rõ yếu tố xuyên suốt là con người: coi con người làm trung tâm, chủ thể, động lực, nguồn lực quan trọng nhất và là mục tiêu của sự phát triển; không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần. Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước.

Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tích cực, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả; lấy nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định; nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá, thường xuyên. Đẩy mạnh thực hiện 3 đột phá chiến lược về hoàn thiện thể chế, phát triển nguồn nhân lực và xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc (Văn hóa soi đường cho quốc dân đi - Văn hóa còn thì dân tộc còn – Văn hóa mất thì dân tộc mất).

Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hoá, đa phương hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và có hiệu quả, là bạn, đối tác tin cậy, là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khởi sướng nền ngoại giao “Cây tre”, cứng rắn, bền bỉ nhưng dẻo dai, mềm mại…

Đảm bảo vững chắc quốc phòng, an ninh, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, thế trận lòng dân vững chắc. Kiên trì chính sách quốc phòng “bốn không”: không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh. Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo có đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ. Đẩy mạnh hơn nữa công cuộc phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Kết quả đạt được: Từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá, Việt Nam đã thực hiện đường lối Đổi mới, mở cửa, hội nhập và vươn lên đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.

Thứ ba, về quan hệ Việt Nam – Brazil và định hướng thúc đẩy hợp tác đưa quan hệ hai nước lên tầm cao mới trong thời gian tới:

Những nét tương đồng và quan hệ Việt Nam – Brazil: nằm ở hai nửa bán cầu, nhưng Việt Nam và Brazil có quan hệ gắn bó mật thiết, chia sẻ nhiều điểm tương đồng, nổi bật là: tương đồng trong công cuộc đấu tranh giành độc lập, giải phóng dân tộc: Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu của nhân dân Việt Nam, Người anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới khẳng định chân lý: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Hoàng tử Pedro, “Người giải phóng” đáng kính của các bạn với tuyên bố bất hủ “Độc lập hay là chết”, đã khai sinh nền độc lập lâu dài tại Brazil. Tư tưởng ấy, khí phách ấy ngày nay vẫn soi sáng mỗi bước đường đi lên của hai nước chúng ta, là sợi chỉ đỏ gắn kết những giá trị thiêng liêng nhất của hai dân tộc.

Tương đồng về đặc trưng hai nước: Brazil là một quốc gia đặc sắc về văn hóa, trù phú về tiềm năng, năng động trong phát triển, có vai trò, vị thế, tiếng nói quan trọng trong khu vực và trên thế giới. Việt Nam là một quốc gia đậm đà về văn hóa, đa dạng về tiềm năng, tích cực trong phát triển, có tiềm lực, vị thế, uy tín ngày càng cao trong khu vực và thế giới.

Tương đồng gần gũi về tư duy, mô hình phát triển, giá trị con người: hai dân tộc kiên cường đấu tranh giành độc lập; yêu chuộng hòa bình, công lý, đề cao chủ nghĩa đa phương, hợp tác và phát triển. Là 2 nước đang phát triển có vai trò, vị trí quan trọng trong 2 khu vực, Việt Nam và Brazil đang nỗ lực thực hiện các đường lối, chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích của nhân dân. Đặc biệt, nhân dân Brazil nói riêng và nhân dân yêu chuộng hòa bình tại Mỹ Latinh nói chung đã dành tình đoàn kết và sự ủng hộ chí tình, chí nghĩa cho cuộc kháng chiến thống nhất đất nước, tái thiết sau chiến tranh và công cuộc Đổi mới ngày nay của Việt Nam.

Thay mặt Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam, Thủ tướng gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Chính phủ, Nhân dân Brazil và các bạn bè ở Mỹ Latin về những tình cảm tốt đẹp, sự chia sẻ và giúp đỡ vô cùng quý báu đối với Việt Nam.

Về quan hệ Việt Nam – Brazil: Sau gần 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (từ 1989 đến nay), quan hệ hai nước đã có những bước tiến lớn, ngày càng được củng cố, đi vào chiều sâu, ổn định, hiệu quả và bền vững.

Từ đó đến nay, Việt Nam - Brazil đã tăng cường hợp tác toàn diện trên nhiều lĩnh vực như chính trị - ngoại giao, an ninh - quốc phòng, kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ, văn hoá, giáo dục, thể thao, du lịch và giao lưu nhân dân. Quan hệ kinh tế - thương mại giữa 2 nước ngày càng gia tăng. Việt Nam và Brazil hiện là đối tác thương mại lớn nhất của nhau tại khu vực Đông Nam Á và Nam Mỹ, với kim ngạch thương mại năm 2022 đạt mức kỷ lục gần 7 tỷ USD, tăng 6,6% so năm 2021 và tăng gấp 3 lần trong một thập kỷ qua.

Để hướng tới nâng tầm quan hệ song phương lên một tầm cao mới, hai nước chúng ta cần xác định: tin cậy chính trị là nền tảng; hợp tác kinh tế - thương mại – đầu tư là trọng tâm; kết nối tiềm năng, giao lưu văn hóa, giao lưu nhân dân là đột phá.

Theo đó, Thủ tướng chia sẻ 5 định hướng lớn: tăng cường xây dựng quan hệ giữa Lãnh đạo hai nước, nhất là thông qua các chuyến thăm cấp cao và tiếp xúc tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, phát huy mạnh mẽ vai trò của kênh đối ngoại Nhà nước, Nghị viện, các chính đảng.

Tập trung thúc đẩy mạnh mẽ các lĩnh vực hợp tác trọng tâm mà Thủ tướng và Tổng thống Lula da Silva đã thống nhất, đặc biệt, cần tăng cường kết nối cộng đồng doanh nghiệp hai nước để khai thác tốt hơn các cơ hội hợp tác kinh doanh, các dự án đầu tư, thương mại còn rất nhiều dư địa.

Việt Nam mong muốn Brazil thúc đẩy sớm khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - MERCOSUR. Việt Nam và Brazil sẽ là cầu nối đắc lực của nhau trong hợp tác với ASEAN và MERCOSUR, giữa ASEAN với MERCOSUR cũng như các tổ chức khu vực khác. Đẩy mạnh kết nối du lịch, giao lưu văn hóa, giao lưu Nhân dân, tăng cường trao đổi giữa các địa phương, các tổ chức hữu nghị hai nước để thắt chặt tình cảm hữu nghị, sự hiểu biết giữa hai dân tộc.

Việt Nam mong muốn Brazil tiếp tục chia sẻ kinh nghiệm, thúc đẩy các giá trị phát triển tại các diễn đàn toàn cầu. Brazil là một nền kinh tế đầy năng động, một thành viên tích cực của các nước phương Nam sẽ có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm thành công trong thúc đẩy các giá trị phát triển tại các diễn đàn, tổ chức đa phương như G20, BRICS, G77.

Thủ tướng đặc biệt ấn tượng và chia sẻ ý kiến của Tổng thống Lula da Silva về tầm quan trọng của Liên hợp quốc trong việc xây dựng một thế giới đoàn kết hơn, tương ái hơn, công bằng, công lý hơn. Điều này sẽ có lợi cho hòa bình, hợp tác và phát triển.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần khẳng định, Nhân dân Việt Nam và Nhân dân Mỹ Latin là những người bạn, người anh em gắn bó mật thiết với nhau trong mục tiêu chung là đấu tranh chống lại sự nô dịch, áp bức, bất công, thực hiện hòa bình, độc lập và phát triển giàu mạnh, tiến bộ, để mang lại tự do, hạnh phúc thực sự cho toàn thể nhân dân. Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với tất cả 33 nước trong khu vực Mỹ Latinh.

Đông Nam Á và Mỹ Latinh là hai khu vực hòa bình, giàu tiềm năng to lớn để trở thành những cực mới của thế giới đa cực, đa trung tâm. Hai khu vực cùng sở hữu thị trường quy mô hơn 600 triệu dân, có lợi thế lực lượng lao động dồi dào và tài nguyên, khoáng sản phong phú, có khát vọng đổi mới và hội nhập.

ASEAN là điểm sáng về tăng trưởng kinh tế, là mắt xích trung tâm trong các cơ chế hợp tác khu vực. Hai khu vực cần cùng nhau tăng cường liên kết, bổ trợ lợi thế, mở rộng thị trường, kết nối đầu tư; khai thác hiệu quả hơn nữa cơ chế hợp tác Nam - Nam trong bảo đảm an ninh lương thực, năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu, gắn kết chuỗi cung ứng.

Việt Nam mong muốn sớm hình thành khu vực FTA giữa Việt Nam và khối Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR) và sẵn sàng phát huy vai trò cầu nối hợp tác mạnh mẽ giữa ASEAN với MERCOSUR và các tổ chức khu vực khác tại Mỹ Latinh.

Nhìn về triển vọng trong vài thập kỷ tới, chúng ta tin rằng mối quan hệ Việt Nam – Brazil sẽ ngày càng đơm hoa kết trái. Việt Nam và Brazil đang đứng trước những cơ hội lớn để hướng tới tầm vóc quan hệ cao hơn trong tương lai, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội ở hai khu vực và trên thế giới.

Với tinh thần đó, Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, quan hệ hữu nghị hợp tác giữa hai đất nước, hai dân tộc chúng ta sẽ ngày càng bền chặt, bổ sung, hỗ trợ, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau, vì sự phát triển thịnh vượng và lợi ích của Nhân dân hai nước.