Thủ tướng chủ trì Hội nghị Ngoại giao kinh tế

Cùng dự có Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Lãnh đạo các bộ, ngành; các Đại sứ, Trưởng Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài; lãnh đạo các hiệp hội, doanh nghiệp. Hội nghị được kết nối tới 94 điểm cầu trên thế giới.

Ngay từ đầu phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết sau 4 tháng kể từ Hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Chỉ thị số 15-CT/TW ngày 10/8/2022 của Ban Bí thư về công tác Ngoại giao kinh tế,

Hội nghị này nhằm tiếp tục rà soát, đánh giá kết quả, đúc rút các bài học kinh nghiệm về triển khai công tác NGKT thời gian qua, theo tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị số 15 của Ban Bí thư là phải đưa NGKT trở thành nhiệm vụ cơ bản, trung tâm của đối ngoại, trở thành động lực quan trọng phục vụ phát triển đất nước.

Trao đổi, đánh giá tình hình thế giới, kinh tế thế giới và những tác động đến nền kinh tế nước ta, để chúng ta có phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời. Xác định các nhiệm vụ, giải pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác NGKT thời gian tới.

Thủ tướng cho biết, tình hình thế giới, khu vực thay đổi rất nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Đây không chỉ là những điều chỉnh mang tính giai đoạn mà là những chuyển đổi có tính hệ thống, mang tính cơ cấu, tác động sâu rộng, dài hạn.

Ở trong nước, khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi. Là một nền kinh tế có độ mở lớn nhưng quy mô còn khiêm tốn, năng lực cạnh tranh và sức chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài còn hạn chế; kinh tế nước ta tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bối cảnh kinh tế thế giới, khu vực, nhất là đối với các ngành công nghiệp chế biến chế tạo, thu hút đầu tư; các thị trường lớn, truyền thống của Việt Nam bị thu hẹp…

Thủ tướng đề nghị các đại biểu phát huy trí tuệ, thảo luận, đánh giá sát và kiến nghị các giải pháp, nhiệm vụ cụ thể, thiết thực, tập trung vào đánh giá kết quả triển khai Chỉ thị số 15 của Ban Bí thư và Chương trình hành động của Chính phủ về ngoại giao kinh tế thời gian qua. Đâu là điểm đã làm tốt, điều gì làm các đồng chí ấn tượng nhất, cảm xúc nhất; chỗ nào làm chưa hiệu quả, cần điều chỉnh; đúc rút các nguyên nhân, bài học để phát huy trong thời gian tới.

Đánh giá sâu tình hình, nhận định thời cơ và thách thức, đặc biệt những cơ hội Việt Nam cần tranh thủ, tận dụng; Đề xuất các biện pháp cụ thể, khả thi phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển của đất nước trong thời điểm hiện nay.

Thủ tướng nhấn mạnh, từ kinh nghiệm ngoại giao vắc xin điểm sáng, thành công để triển khai ngoại giao kinh tế, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Thủ tướng cho biết, nợ công, nợ Chính phủ, bội chi ngân sách được kiểm soát theo Nghị quyết Quốc hội giao. Đây là điều kiện để có dư địa tập trung cho tăng trưởng. Tuy nhiên, tình hình còn rất nhiều khó khăn. Lạm phát ở mức cao, tăng trưởng có xu hướng giảm dần, hậu quả đại dịch còn kéo dài, xung đột tại Ucraina đe dọa khủng hoảng năng lượng, lương thực. Tác động của tình hình thế giới đối với các nước đang phát triển. Thị trường thế giới đang bị thu hẹp. Cạnh tranh chiến lược tác động đến các hoạt động kinh tế. Chủ nghĩa bảo hộ tăng cường, phân mảnh ngày càng rộng, mối liên kết thì lỏng lẻo

Trong nước, quy mô nền kinh tế còn khiêm tốn, độ mở lớn (gần 200%), sức chống chịu của nền kinh tế với bên ngoài còn hạn chế, nội tại còn những cái chưa khắc phục hết nên một tác động nhỏ bên ngoài cũng ảnh hưởng bên trong.

Sắp tới đây, Thủ tướng cho biết, phải ưu tiên cho tăng trưởng vì lạm phát đang được kiểm soát và giảm dần theo từng tháng. Thúc đẩy 3 động lực tăng trưởng là tiêu dùng, đầu tư (đầu tư công, đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài), xuất khẩu. Thủ tướng mong các cơ quan đại diện ở nước ngoài kêu gọi, thúc đẩy, thuyết phục các nhà đầu tư tiếp tục đầu tư, mở rộng vào Việt Nam tập trung vào những lĩnh vực mới nổi như tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, công nghệ cao, đổi mới sáng tạo. Về thị trường xuất khẩu, vừa qua nhìn chung các thị trường lớn đều suy giảm, vì vậy vừa phải củng cố, phát triển các thị trường này, vừa phải tìm các thị trường ngách để phát huy, tận dụng các FTA đã ký với hơn 60 thị trường… Tinh thần như ngoại giao vắc xin, nơi nào có thể xuất khẩu, bán hàng được thì chúng ta tiến hành khai thác thị trường. Các cơ quan đại diện phải kết nối với trong nước, với các địa phương, doanh nghiệp xuất khẩu… Tiếp tục xuất khẩu về lương thực thực phẩm, đồ gỗ, trái cây, rau quả. Tăng trưởng khu vực nông nghiệp đạt hơn 3%, cần tiếp tục phát huy.

Cùng với đó tiếp tục mở cửa thị trường, tiếp tục xúc tiến thương mại, du lịch, đầu tư, tận dụng tối đa khả năng có thể, miễn là có thị trường có khả năng xuất khẩu hàng hóa đi và tạo cơ hội, điều kiện cho các doanh nghiệp.

Nhắc lại chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ vừa qua là “triển khai thực hiện có hiệu quả các hiệp định thương mại đã ký kết, tranh thủ tối đa lợi ích mà các hiệp định này có thể đem lại”, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu kết nối các tỉnh thành, kết nối các cơ quan đại diện tại nước ngoài, kết nối các doanh nghiệp để tận dụng tối đa mọi cơ hội, phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì sự phát triển của đất nước, vì hạnh phúc ấm no của nhân dân.

Sau khi nghe các ý kiến phát biểu, kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, triển khai Chỉ thị số 15-CT/TW của Ban Bí thư và Chương trình hành động của Chính phủ, công tác Ngoại giao kinh tế đã chuyển biến mạnh mẽ, có nhiều đóng góp quan trọng. Nhận thức về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của ngoại giao kinh tế là nhiệm vụ cơ bản, trung tâm đã ngày càng được nâng cao. Công tác ngoại giao kinh tế được triển khai ngày càng đồng bộ, toàn diện. Nội dung hợp tác kinh tế được thúc đẩy mạnh mẽ. Các kết quả cụ thể, thực chất các đồng chí đã nêu trong báo cáo và các ý kiến phát biểu, tôi không nêu lại cụ thể. 

 Thủ tướng ghi nhận, biểu dương các nỗ lực và kết quả của ngành Ngoại giao, các bộ, ngành, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trong triển khai nhiệm vụ đối ngoại và ngoại giao kinh tế thời gian qua. Tôi chia sẻ với các đồng chí những vất vả, khó khăn trong triển khai công tác đối ngoại và ngoại giao kinh tế thời gian qua. Vượt lên những khó khăn, các đồng chí đã bám sát địa bàn, kịp thời tham mưu cho Chính phủ, góp phần kiểm soát hiệu quả dịch bệnh trong nước, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ, thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. 

 Thủ tướng chỉ rõ những bài học kinh nghiệm, theo đó Thủ tướng đề nghị: Chủ động tích cực kịp thời, các doanh nghiệp linh hoạt ứng phó kịp thời trên cơ sở. Trong triển khai công việc cụ thể cần phải luôn có tư duy dám nghĩ, dám làm, quyết liệt hành động trên tinh thần tất cả vì lợi ích quốc gia, dân tộc; “dĩ bất biến ứng vạn biến”. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế. Trong hoàn cảnh hiện nay, không có cách nào khác là chúng ta phải phát huy nội lực và tranh thủ ngoại lực để ổn định và phát triển. Phải nắm chắc tình hình, tham mưu đề xuất tháo gỡ vượt qua thách thức. Làm việc với tinh thần trách nhiệm cao phối hợp chặt chẽ với nhau tránh đùn đẩy trách nhiệm. Phải phát huy khai thác lợi thế mức độ quan hệ của nước ta với các nước khai thác quan hệ này để triển khai vào ngoại giao kinh tế. 

 Thủ tướng cho biết, tình hình trong nước và quốc tế từ nay đến cuối năm còn nhiều khó khăn. Thách thức đặt ra trong hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và những năm tiếp theo là rất lớn. Thủ tướng đề nghị, quán triệt và bám sát các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, nhất là ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc tháng 12/2021, chỉ đạo tại Chỉ thị 15 của Ban Bí thư; Chương trình hành động của Chính phủ về Ngoại giao kinh tế. Tiếp tục tranh thủ, phát huy cao nhất thế và lực của đất nước; chủ động, tích cực kiến tạo cục diện có lợi cho môi trường hòa bình, an ninh, phát triển của đất nước. Ta cần tranh thủ hiệu quả các cơ hội hợp tác nhưng đồng thời phải bảo đảm củng cố thế cân bằng chiến lược. Ưu tiên thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới về chuyển đổi số, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn…; đa dạng hóa thị trường, chống chủ nghĩa bảo hộ. Có giải pháp phù hợp thúc đẩy tổng cung và tổng cầu. Không chính trị hóa các quan hệ kinh tế. Tăng cường hợp tác công tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tiếp tục quyết liệt cụ thể hóa chủ trương xây dựng nền ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển, lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, đưa ngoại giao kinh tế thực sự trở thành một động lực mạnh mẽ cho phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Về các nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng lưu ý, tổ chức tốt các chương trình đối ngoại của lãnh đạo cấp cao và hoạt động đối ngoại các cấp, đưa nội dung kinh tế tiếp tục trở thành một trọng tâm của các hoạt động đối ngoại. Cần tìm ra các điểm mới và thúc đẩy quyết liệt các nội dung hợp tác kinh tế trong các hoạt động đối ngoại, hướng tới kết quả cụ thể. Nghiên cứu, thúc đẩy hình thành các khuôn khổ, cơ chế hợp tác trong các lĩnh vực ta có lợi ích chiến lược trong giai đoạn hiện nay như đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng chiến lược; chất bán dẫn, hydrogen, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học, nông nghiệp, đào tạo nhân lực chất lượng cao; hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu... để ký kết nhân dịp các chuyến thăm cấp cao như vừa qua ta đã thiết lập Đối tác kinh tế số, kinh tế xanh với Singapore; các chương trình ODA thế hệ mới với Nhật Bản; thúc đẩy kết nối chiến lược về phát triển và cơ sở hạ tầng với Trung Quốc; Đối tác chiến lược về tài chính xanh với Luxembourg; chuẩn bị ký FTA với Israel, thúc đẩy Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện với UAE... Phải có ngay các biện pháp, giải pháp cụ thể để đột phá, sáng tạo trong công tác ngoại giao kinh tế, tạo “cú huých” cho các động lực tăng trưởng kinh tế, nhất là xuất khẩu và đầu tư.

Về xuất khẩu Thủ tướng chỉ rõ, phải củng cố thị trường cho các hàng hóa xuất khẩu chủ lực; Tiếp tục đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, thâm nhập vào các thị trường mới tiềm năng. Mở rộng mạng lưới FTA với các đối tác tiềm năng. Kịp thời, chủ động thông tin, cảnh báo các doanh nghiệp trong ứng phó với các vụ kiện phòng vệ thương mại, các tiêu chuẩn mới của các nước nhập khẩu. Tăng cường tìm kiếm đối tác, kết nối các doanh nghiệp trong và ngoài nước. 

 Về đầu tư FDI Thủ tướng yêu cầu, tiếp tục bám sát, tiếp cận, vận động các đoàn doanh nghiệp nước ngoài vừa qua đã tới Việt Nam khảo sát, cụ thể hóa các cam kết, ý định đầu tư thành các dự án hợp tác cụ thể, nhất là các dự án đầu tư chất lượng cao. Thu hút vốn FDI đi đôi với hỗ trợ hiệu quả doanh nghiệp Việt Nam tham gia các chuỗi cung ứng, liên kết sản xuất với doanh nghiệp nước ngoài. Rà soát tổng thể, khẩn trương tháo gỡ khó khăn cho các dự án sử dụng vốn ODA, nhất là các dự án lớn, trọng điểm, trong các lĩnh vực ưu tiên; Tiếp tục thúc đẩy du lịch, xuất khẩu lao động. 

 Thủ tướng đề nghị, tăng cường chất lượng công tác nghiên cứu, tham mưu; nâng cao hiệu quả phối hợp liên ngành trong triển khai ngoại giao kinh tế. Cần nâng cao hơn nữa độ nhanh nhạy, tính kịp thời của các báo cáo, cả về những vấn đề vĩ mô và những vấn đề hết sức cụ thể, tác động trực tiếp đến các ngành, lĩnh vực, doanh nghiệp trong nước.

 Thủ tướng nhấn mạnh, ngành Ngoại giao, các Đại sứ cần đi đầu nắm bắt thông tin, những thay đổi quy định, điều chỉnh chính sách và đặc biệt là tham mưu, định vị vị trí của Việt Nam với các sáng kiến của các nước. Thủ tướng mong muốn, với sự chung sức, đoàn kết, đồng lòng của ngành Ngoại giao, các Cơ quan đại diện ở nước ngoài, các ban, bộ, ngành, địa phương và Hiệp hội, doanh nghiệp, công tác ngoại giao kinh tế trong 6 tháng cuối năm 2023 sẽ nỗ lực hơn, quyết tâm cao hơn, trọng tâm địa bàn nào thì giải quyết cho hiệu quả, tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, toàn diện, sáng tạo hơn và đạt được những kết quả đột phá hơn nữa, đóng góp hiệu quả, thực chất cho phát triển kinh tế xã hội đất nước thời gian tới; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, hiệu quả./.