Thanh tra Chính phủ điểm danh những doanh nghiệp sai phạm đất đai tại Đắk Lắk

Đáng chú ý, tại Thông báo Kết luận Thanh tra số 2012/TB-TTCP ngày 11/11/2022 về trách nhiệm của UBND tỉnh Đắk Lắk trong việc thực hiện pháp luật về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo (KNTC), phòng, chống tham nhũng (PCTN) và công tác quản lý, sử dụng đất đai cho thấy: Công tác quản lý các dự án đầu tư ngoài ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk còn nhiều bất cập. Đối với các dự án có sử dụng đất, việc UBND tỉnh Đắk Lắk chủ yếu áp dụng hình thức để lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức quyết định chủ trương đầu tư không thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư hoặc qua đấu giá quyền thuê đất với lý do địa bàn ưu đãi đầu tư đã được Kiểm toán Nhà nước kết luận, Thanh tra Chính phủ không kết luận lại, nhưng qua thanh tra thấy việc áp dụng hình thức trên cho hầu hết tất cả dự án đầu tư trên địa bàn là không phù hợp thực tế, giảm nguồn thu ngân sách.

Danh mục kêu gọi đầu tư Dự án Khu trung tâm thương mại, dịch vụ, giải trí tại số 81 đường Nguyễn Tất Thành, thành phố Buôn Ma Thuột không được công bố công khai theo quy định tại khoản 2 Điều 10 Nghị định 30/2015/NĐ-CP ngày 17/3/2015 của Chính phủ. Đối với khu đất trụ sở Công an phường và Đội Thuế, UBND tỉnh Đắk Lắk không thực hiện sắp xếp quản lý tài sản công; việc thực hiện thanh lý tài sản và cho thuê không thông qua đấu giá là chưa phù hợp với quy định tại Điều 7 Quyết định số 09/2007/QĐ- TTg ngày 19/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Đắk Lắk, diện tích đất thuộc diện phải sắp xếp theo Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng số diện tích của 02 dự án (riêng đối với dự án khách sạn Mường Thanh khoảng 5,2%), nếu tổ chức đấu giá cho thuê quyền sử dụng đất sẽ rất khó khăn tại thời điểm kêu gọi đầu tư. Mặt khác, Đắk Lắk thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, doanh nghiệp được miễn giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và theo Luật Đất đai được thuê đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất.

Thời điểm thực hiện dự án, quy định tại Điều 20 Nghị định số 52/2009/NĐ-CP ngày 03/6/2009 của Chính phủ hướng dẫn Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước và quy định tại điểm b khoản 2 Điều 68 Luật Đất đai 2013 với quy định tại Điều 118 Luật Đất đai 2013 có nhiều cách hiểu, cách áp dụng khác nhau gây khó khăn trong việc áp dụng pháp luật khi tổ chức thực hiện các dự án có sử dụng đất tại khu vực có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn được ưu đãi đầu tư. Tuy nhiên, những bất cập này đã được khắc phục khi Luật Quản lý, sử dụng tài sản công số 15/2017/QH14 ngày 21/6/2017 và Nghị định số 148/2020/NĐ-CP ngày 18/12/2020 sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai có hiệu lực.

Theo Giấy phép xây dựng được Sở Xây dựng tỉnh Đắk Lắk cấp năm 2016, dự án Tổ hợp khác sạn 5 sao có chiều cao 25 tầng, đến năm 2017 mới xây được 18 tầng và đưa vào hoạt động nhưng chủ đầu tư chưa làm thủ tục điều chỉnh Giấy phép xây dựng là chưa phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 98 Luật Xây dựng 2014.

Việc phê duyệt chủ trương đầu tư và giám sát đầu tư đối với các dự án ngoài nhà nước còn chưa chặt chẽ, hiệu quả như: Một số dự án hết thời hạn đầu tư nhưng chưa kịp thời giãn, điều chỉnh tiến độ; dự án chậm tiến độ vi phạm Luật Đầu tư; dự án không đưa đất vào sử dụng vi phạm Luật Đất đai; một số dự án không hiệu quả, không triển khai nhưng chưa có biện pháp xử lý kịp thời theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 48 Luật Đầu tư và điểm i khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013.

Công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra về trật tự xây dựng đối với các dự án đầu tư tại thành phố Buôn Ma Thuột phát hiện vi phạm nhưng xử lý không triệt để. Đặc biệt là Dự án nhà ở thương mại tại Khối 7, phường Tân Lợi và Dự án Nhà ở xã hội khu tập thể Công ty cổ phần vận tải ô tô Đắk Lắk, để xảy ra vi phạm về đất đai, xây dựng nghiêm trọng, diễn ra thời gian dài, báo chí nêu, dư luận bức xúc nhưng việc xử lý chưa dứt điểm, chưa cương quyết áp dụng các biện pháp ngăn chặn các hành vi vi phạm theo quy định tại Điều 107 Luật Xây dựng 2014.

Việc quy hoạch, cấp chủ trương đầu tư, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, tổ chức thực hiện một số dự án như: Trang trại phong điện Tây Nguyên (giai đoạn 1), huyện Ea H'leo, Nhà máy điện gió Ea Nam, huyện Ea H'leo, Trồng cây nông nghiệp, cây dược liệu và khoanh nuôi quản lý bảo vệ rừng và Dự án Nhà máy Điện mặt trời kết hợp với nông nghiệp Long Thành Đắk Lắk, huyện Ea Súp có một số sai phạm, tồn tại nhưng chưa được phát hiện và xử lý kịp thời.

Đối với Dự án trồng cây nông nghiệp, cây dược liệu và khoanh nuôi quản lý bảo vệ rừng và Dự án nhà máy điện mặt trời kết hợp với Nông nghiệp Long Thành Đắk Lắk tại xã Ia Lốp, huyện Ea Súp; kiểm tra, xác minh thấy việc phê duyệt quy hoạch, chủ trương đầu tư, tổ chức thực hiện, gia hạn dự án thấy có nhiều bất cập; mặt khác trong vùng dự án có 89,72 ha rừng tự nhiên khoanh nuôi và bảo vệ đã được Đoàn Kinh tế Quốc phòng 737 thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu 5 (trước đây là Binh đoàn 16) giao cho UBND huyện Ea Súp quản lý cần được kiểm tra, kiểm kê lại nếu không còn đủ diện tích cần phải được xử lý theo Luật Bảo vệ và Phát triển rừng.

Dự án nhà máy điện gió Ea Nam, huyện Ea H'leo Chủ đầu tư là Công ty cổ phần xây dựng Trung Nam, chưa có quyết định thu hồi và bàn giao ký hợp đồng thuê đất, hoàn thiện thủ tục đất đai, xây dựng nhưng Chủ đầu tư đã tiến hành thi công xây dựng trụ móng tuabine, nhà điều hành, trạm biến áp vi phạm khoản 2 Điều 7 Thông tư 02/2019/TT-BCT của Bộ Công Thương; điểm c khoản 6 Điều 33 và Điều 42 Luật Đầu tư 2014; điểm b khoản 3 Điều 58 Luật Đất đai 2013; ảnh hưởng đến hoạt động canh tác nông nghiệp và người dân địa phương. Đến nay theo báo cáo UBND tỉnh đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính và yêu cầu Chủ đầu tư hoàn thiện trình tự, thủ tục của dự án để đưa Dự án vào vận hành, phát điện theo quy định nhưng những sai phạm, tồn tại cần được kiểm điểm, rút kinh nghiệm.

Dự án Đầu tư phát triển chăn nuôi đại gia súc hướng thịt tại Thôn 8, xã Ea Lại, huyện M'Drắk, việc UBND tỉnh chủ trương tạm ứng số tiền 55,365 triệu đồng ngân sách để hỗ trợ chủ đầu tư đền bù, giải phóng mặt bằng đến nay nhà đầu tư chưa thống nhất hoàn trả, dẫn đến nguy cơ mất tiền ngân sách nhà nước. Trong công tác quản lý rừng tự nhiên, chủ đầu tư có trách nhiệm quản lý, bảo vệ 71,5 ha rừng tự nhiên, nhưng hiện nay chỉ còn lại 20,27 ha, suy giảm 51,23 ha so với diện tích ban đầu nhưng UBND tỉnh chưa làm rõ trách nhiệm và có biện pháp xử lý.

Dự án Trường TH, THCS, THPT tư thục chất lượng cao tại khu đất số 01 đường Lê Hồng Phong, thành phố Buôn Ma Thuột xây dựng, triển khai, tổ chức thực hiện chưa chặt chẽ, phù hợp với quy định của nhà nước về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hoá, thể thao, môi trường được quy định tại Nghị định 69/2008/NĐ-CP ngày 30/5/2008 và Nghị định 59/2014/NĐ-CP ngày 16/6/2014 của Chính phủ, dẫn đến nhà đầu tư vướng mắc trong thực hiện nghĩa vụ tài chính, chưa nộp tiền trúng đấu giá về đất; kiến nghị, khiếu nại kéo dài ảnh hưởng đến môi trường đầu tư trên địa bàn.

Trách nhiệm chính để xảy ra các sai phạm, vi phạm về quản lý sử dụng đất đai và việc thực hiện các dự án đầu tư ngoài ngân sách có sử dụng đất như đã nêu ở trên trước hết thuộc Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách lĩnh vực; Giám đốc các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương, Tài chính; Trưởng ban Quản lý Khu Công nghiệp; Cục trưởng Cục Thuế; Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố; Chủ đầu tư các dự án có sai phạm và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Liên quan đến tình trạng để các doanh nghiệp xây dựng công trình điện mặt trời trái phép trên trang trại đất nông nghiệp trên địa bàn còn có trách nhiệm của Tổng Công ty Điện lực Miền Trung và trực tiếp là Giám đốc Công ty Điện lực Đắk Lắk.