Sẽ thanh tra, kiểm tra toàn bộ cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở tôn giáo nhận nuôi dưỡng trẻ em

Theo báo cáo mới đây của Tổng đài Quốc gia về bảo vệ trẻ em 111, vấn nạn xâm hại và bạo lực trẻ em trong năm 2021 tăng cao hẳn so với năm 2020, với 625 ca tổng đài phải can thiệp, xử lý.

Trong đó, trẻ bị bạo lực trong gia đình chiếm tỷ lệ nhiều nhất, tới 75%, tăng cao hơn rất nhiều, trong khi bạo lực học đường lại giảm hẳn, do trẻ không thể tới trường. Dự báo thời gian tới, khi trẻ được đi học lại, vấn đề bạo lực học đường có khả năng gia tăng nóng trở lại trở thành vấn đề cần quan tâm để ngăn chặn.

Bà Nguyễn Thuận Hải, Phụ trách Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111 cho biết, một trong những khó khăn của tổng đài khi xử lý các vụ về xâm hại, bạo hành trẻ em là đầu mối thông tin, can thiệp tại cơ sở.

"Hệ thống của chúng tôi có cơ sở dữ liệu để kết nối tới cán bộ ngành LĐ-TB-XH, tới Phó Chủ tịch thường trực UBND cấp xã, số của công an, Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ… Nhưng hầu hết các trường hợp đều phải kết nối cùng lúc 4-5 đầu mối mới tính được hướng can thiệp, hỗ trợ trẻ. Khả năng làm việc của cán bộ tại cấp cơ sở còn hạn chế. Thông thường, kết nối với cán bộ Phòng LĐ-TB-XH tại cơ sở vẫn là nhanh, hiệu quả nhất", bà Hải cho biết thêm.

Ông Lương Phan Cừ, Chủ tịch Trung ương Hội Bảo trợ Người khuyết tật và Trẻ mồ côi Việt Nam đánh giá, thời gian qua chúng ta đã làm được rất nhiều việc cho trẻ em. Không thể thấy nổi lên một vài vụ việc bạo hành, xâm hại trẻ em mà đánh giá sai về bức tranh tổng thể trẻ em Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Lương Phan Cừ cũng đặt ra vấn đề, bên cạnh cơ quan quản lý Nhà nước, hiện có các tổ chức đoàn thể nhưng các vụ bạo hành, xâm hại trẻ em vẫn còn tồn tại và chậm phát hiện, việc thiếu sân chơi lành mạnh đúng độ tuổi, thiếu môi trường sống an toàn, lành mạnh.

Còn theo Cục trưởng Cục trẻ em Đặng Hoa Nam thời gian gần đây, các vụ trẻ em bị bạo hành, bị xâm hại, có thể thấy nổi lên một vấn đề là do việc trẻ được giao cho những người chăm sóc không đủ điều kiện mà cơ quan quản lý nhà nước không nắm được, không phát hiện được, không "chỉnh" được.

Đơn cử như việc trẻ phải sống với người tình của bố hoặc mẹ sau khi gia đình tan vỡ, trẻ sống ở những cơ sở nuôi dưỡng chưa được cấp phép như Tịnh Thất Bồng Lai... Theo Cục trưởng Đặng Hoa Nam, vấn đề này cần tính lại, sao để đảm bảo những môi trường nuôi dưỡng trước hết là phải an toàn với trẻ.

Nói về công tác bảo vệ trẻ em trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB-XH nhấn mạnh, trẻ em vừa là mục tiêu, đối tượng, trung tâm của sự phát triển, vừa là tương lai nhưng cũng là đối tượng bị tác động bởi các yếu tố xung quanh do thiếu khả năng tự phòng ngừa, chống đỡ. Để làm tốt việc này, người lớn cần bảo vệ trẻ em và nâng cao khả năng tự bảo vệ của các em.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, trong công tác bảo vệ trẻ em, cần lấy phòng ngừa làm chính, đặc biệt quan tâm đến việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật ở mọi lúc, mọi nơi, mọi đối tượng trong gia đình, trên thông tin đại chúng và cho chính các em. Thứ hai, phải tạo ra một môi trường lành mạnh, an toàn, thân thiện cho trẻ em thuận lợi để phát triển, nơi an toàn nhất nên là gia đình, nhà trường và các làng SOS.

Thứ ba, các biện pháp hỗ trợ can thiệp phải thực sự kịp thời khi có nguy cơ cao, phải tiến hành đồng thời các biện pháp kể từ khi xuất hiện nguy cơ. Cần thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý kịp thời tất cả vụ việc xảy ra, không có vùng cấm, không có đối tượng bỏ qua, theo tinh thần “05 nhất”: phát hiện sớm nhất, điều tra nhanh nhất, xử lý kịp thời nhất, nghiêm minh nhất và hỗ trợ can thiệp tốt nhất. Bộ trưởng cũng cho rằng: “Nếu như phát hiện sớm, can thiệp tốt sẽ không xảy ra những trường hợp xấu hay những hậu quả không đáng có”.

Người đứng đầu Bộ LĐ-TB-XH dẫn chứng, như vụ em bé 8 tuổi ở TP Hồ Chí Minh bị bạo hành dẫn đến tử vong, nếu ông bố thật sự quan tâm đến con thì không thể xảy ra tình trạng con bị đánh, bị bạo hành đến chết, người xung quanh nghe tiếng em bé kêu khóc liên tục đã có thể báo Tổng đài 111 để ngăn chặn. Hay như vụ người tình của mẹ ghim đinh vào đầu con không thể người mẹ không biết. Trước đó, đã nhiều lần bé bị bạo hành như bắt nuốt đinh, đánh gãy tay,…

Cùng với đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng yêu cầu, trong năm 2022, phải thanh tra, kiểm tra toàn bộ các cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở nuôi dưỡng trẻ em, làng SOS, cơ sở tôn giáo nhận nuôi dưỡng trẻ em và các tổ chức trên địa bàn cả nước. Tinh thần chung là tự thanh tra, kiểm tra cơ sở và Thanh tra Bộ, Sở sẽ kiểm tra lại kết quả, hình thành báo cáo chung để trình Chính phủ, xây dựng một Nghị quyết liên quan tới vấn đề trẻ em.

Riêng công tác tuyên truyền, giáo dục, Bộ trưởng đề nghị cần thực hiện bài bản hơn, mới hơn và hài hòa hơn. Trong đó, lấy việc giáo dục quyền trẻ em cho các em làm tập trung, đồng thời cần phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để có thể in số điện thoại của Tổng đài 111 lên bìa sách, đồ chơi, sữa uống…