Nông dân thủ phủ hoa, cây cảnh vào vụ Tết: Giảm bớt sản lượng, chất chồng nỗi lo

Chừng 1,5 tháng nữa, Tết Nguyên đán 2022 sẽ “chạm ngõ”. Khi thời gian trôi dần về những ngày cuối năm, nhiều nông dân ở các thủ phủ hoa, cây cảnh nức tiếng miền Trung – Tây Nguyên đang phập phồng lo lắng trước viễn cảnh nếm “quả đắng” vì vụ Tết thất thu.

Nỗi lo chồng chất

Phường Thắng Lợi được biết đến là vựa hoa cúc lớn nhất ở TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai. Theo thông lệ hằng năm, từ tháng 7 Âm lịch, nông dân đã rục rịch chuẩn bị cho vụ hoa Tết để kịp xuất bán vào tháng 12 Âm lịch.

Song năm nay, do ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19 kéo dài cùng với sâu bệnh tàn phá mà quy mô và số lượng người trồng giảm đi đáng kể. Bà con nông dân cũng đang phải gánh trên vai nhiều nỗi lo về một vụ hoa Tết không mấy vui.

Là người có tiếng trồng cúc cảnh tại địa phương nhưng năm nay anh Trần Đăng Thuận (39 tuổi) chỉ dám xuống tay trồng gần 1.000 chậu cúc cảnh.

Anh Thuận cho biết, mọi năm nhà anh trồng trên 1.500 chậu cúc với đủ loại. Năm nay vì dịch bệnh, lo sợ trước 30 Tết không tiêu thụ hết nên gia đình đã chủ động giảm bớt sản lượng, tập trung vào trồng loại cúc pha lê – loại cúc có giá trị cao và chuộng người mua để mong không thua lỗ.

“Trong đợt xuống giống, vì gặp thời tiết không thuận lợi, mưa kéo dài nên nhiều diện tích hoa bị hư hỏng, thối thân, thối lá. Bên cạnh đó, bệnh nấm cũng khiến cho nhà tôi và các hộ trồng cây cảnh khác phải tốn rất nhiều chi phí để cứu cây”, anh Thuận trầm tư.

Cũng theo anh Thuận, nghề trồng hoa cúc đòi hỏi sự tỉ mỉ. Ngoài ra, thời tiết là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng tới chất lượng cây hoa. Trời quá nắng hoặc lạnh thì cây hoa rất khó nở đúng dịp Tết, kéo theo năng suất không được đảm bảo.

Để hoa chớm nụ và nở đúng thời điểm, anh Thuận cùng các hộ trồng hoa khác phải căng lưới, bạt để che chắn, bên cạnh đó còn sử dụng điện thắp sáng cho vườn hoa vào ban đêm để thúc cây hoa phát triển.

Gắn bó hơn 20 năm với nghề trồng hoa cúc phục vụ Tết Nguyên đán nhưng chưa năm nào ông Hoàng Văn Yến xuống giống trong tâm thế phập phồng nỗi lo như năm nay.

Mặc dù đã chuẩn bị đầy đủ chậu, đất, cây giống để trồng hơn 1.500 chậu cúc cảnh, nhưng lo ngại sự biến động của thị trường trong bối cảnh dịch COVID-19 nên ông Yến đã đắn đo, suy nghĩ và quyết định giảm hơn 200 chậu so với năm ngoái.

“Mùa hoa Tết là mùa bội thu, nhưng năm nay dịch bệnh diễn biến quá phức tạp nên rất khó để lường trước được có tiêu thụ hết sản lượng hay không. Cũng không loại trừ việc thương lái ép giá nên chúng tôi chấp nhận trồng ít đi, thà lời ít còn hơn lỗ nặng”, ông Yến nhận định.

Thời điểm giữa tháng 11 Âm lịch, PV VTC News có chuyến thực tế một vòng quanh xã Cẩm Hà, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam – địa phương được mệnh danh là thủ phủ quất cảnh lớn nhất miền Trung.

Tuy nhiên, trái với tâm trạng khấp khởi mừng vui từ những vụ mùa bội thu của các năm trước, năm nay, bà con làng quất Cẩm Hà trĩu nặng âu lo.

Đang tất bật gia cố thêm đất vào chậu cúc sum suê trái, ông Nguyễn Đức Thành (47 tuổi, thôn Bàu Ốc) buông tiếng thở dài khi nhắc đến vụ quất sắp sửa cho thu hoạch.

Theo ông Thành, cũng như nhiều nhà vườn khác trong làng, năm nay, gia đình ông không dám đầu tư sản lượng nhiều như các năm trước. “15 năm gắn bó với nghề trồng quất cảnh, vụ Tết nào tôi cũng đầu tư trên 300 cây quất với đủ các loại từ nhỏ đến lớn.

Thế nhưng năm nay, do tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nên tôi chỉ vun trồng 150 cây”, ông Thành lý giải và chia sẻ thêm, những tháng qua, giá phân bón tăng cao khiến nông dân làng quất choáng váng. Nhẩm tính một hồi, ông Thành bộc bạch, nếu bán tống bán tháo hết toàn bộ 150 chậu quất này vào dịp Tết với giá dao động từ 400-800 nghìn đồng/chậu, khoản doanh thu cũng chỉ đủ bù chi phí cây giống, phân bón, thuốc trừ sâu. Còn lại, mồ hôi, sức lực mà ông đổ dồn vào vụ quất Tết coi như công cốc.

Ông Nguyễn Thành Được – Phó Chủ tịch UBND xã Cẩm Hà – cho hay toàn xã có hơn 500 hộ dân chuyên trồng quất cảnh và bán vào dịp Tết Nguyên đán.

“Vụ quất Tết Nguyên đán 2022, cả xã dự kiến xuất bán 45 nghìn chậu (giảm 20 nghìn chậu so với năm ngoái. Lý do là bà con nông dân e ngại trước tình hình dịch COVID-19 vẫn đang hoành hành, ảnh hưởng đến việc tiêu thụ quất cảnh.

Quả thật, đây là vụ quất Tết mà bà con gặp quá nhiều khó khăn. Việc giảm sản lượng cộng với chi phí phân bón tăng, giá dự kiến thấp sẽ ảnh hưởng nhiều đến thu nhập của người trồng quất”, ông Được nói.

Nông dân, thương lái đều dè chừng

Giữa trưa, bà Trần Thị Thắm (63 tuổi, tổ 3, phường Thắng Lợi, TP Pleiku) đang cắm thêm thanh tre để cố định lại bông cho hơn 900 chậu cúc cảnh của gia đình. Năm trước, thời điểm này, thương lái đã tất bật tới lui nhà bà Thắm để đặt hàng, song năm nay bà Thắm cho biết chỉ lưa thưa, lẻ bóng có vài người.

"Mọi năm, tầm tháng 9, tháng 10 Âm lịch, các thương lái đã chủ động liên hệ với tôi rồi tới xem bông, chốt giá. Thế mà năm nay chưa có lấy một bóng thương lái. Chưa kể những mối quen, họ cũng không dám mạnh tay chốt nhiều như năm ngoái”, bà Thắm rầu rĩ.

Bà Thắm cho biết, nếu như mọi năm, gia đình bà trồng đủ loại cúc để đa dạng thêm sự lựa chọn cho khách hàng. Nhưng năm nay, sợ dịch bệnh diễn biến khôn lường, gia đình bà chỉ trồng 2 loại cúc chính là pha lê và đại đóa. Đây là 2 loại cúc phổ biến và phù hợp với túi tiền người tiêu dùng.

“Nếu đến sát Tết thương lái vẫn không tới mua thì các hộ nông dân như tôi đành phải tự tìm chỗ tiêu thụ. Nhiều khả năng, chúng tôi sẽ mang hoa ra các khu chợ hoặc tìm khu dân cư đông đúc để bán. Mong năm nay bán hết trước Giao thừa, chứ không lại phải bỏ đi thì thua lỗ nặng”, bà Thắm mong mỏi.

Trước nỗi lo của người dân, chính quyền địa phương cũng đã tìm mọi cách để hỗ trợ bà con tránh khỏi một vụ mùa thất bát.

Ông Nguyễn Văn Tùng - Chủ tịch UBND phường Thắng Lợi - cho hay: “Phường đã khuyến cáo nông dân theo dõi, thực hiện các biện pháp phòng trừ sâu, bệnh để hoa nở đúng dịp và giảm thiểu thiệt hại. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng vận động bà con sản xuất thêm các loại mới hơn, chậu nhỏ, ngắn ngày để phù hợp túi tiền của người tiêu dùng.

Ngoài ra, chính quyền địa phương cũng tăng cường công tác thông tin, quảng bá sản phẩm cúc cảnh bằng nhiều hình thức để phần nào hỗ trợ bà con tiêu thụ trong thời điểm dịch bệnh như hiện nay”.

Tương tự, tại thủ phủ quất Cẩm Hà, hàng trăm hộ nông dân vẫn đang “mỏi mắt” chờ thương lái đến đặt hàng.

Mấy hôm nay, khi vườn quất 500 chậu trong khu vườn rộng cả hecta đang ngả sang màu vàng chín, ông Nguyễn Luyến (58 tuổi) – người có thâm niên 30 năm trong nghề và là một trong số những người khéo tay tạo thế cho quất có tiếng ở Cẩm Hà – như ngồi trên đống lửa.

Theo ông Luyến, thường niên, chừng đầu tháng 11 Âm lịch, thương lái từ khắp các nơi như: Bình Định, Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế đã đổ xô đến làng quất. Thế nhưng năm nay, khi phân nửa thời gian của tháng đã trôi qua, những nông dân trồng quất như ông vẫn đang mỏi mắt chờ thương lái.

“Năm ngoái, cũng thời điểm này, tôi đã chốt xong cả vườn quất với hơn 700 chậu cho thương lái ở Quảng Ngãi và chỉ chờ tới thời điểm cận Tết là họ đưa xe ra vận chuyển. Còn bây giờ, vào các ngày cuối tuần mới thấy một, hai thương lái lân la tới các nhà vườn xem cây và trả giá.

Vụ quất năm nay, bà con cũng sẵn sàng chuẩn bị tâm thế là các thương lái hủy hợp đồng. Bởi nếu tình hình dịch bệnh tại địa phương của họ bùng phát nghiêm trọng và phong tỏa thì mình phải trả lại tiền cọc. Lúc ấy, chẳng còn cách nào khác, mình tự tìm sân, bãi để bán lẻ”.