Miền quê thanh bình Xuân Khê

Chợt ấm lòng như được trở về nơi một mảnh hồn neo đậu khi đi giữa miền quê thanh bình của những người nông dân chân chất, thật thà, những cụ già mẫu mực, của các chàng trai, cô gái sung sức tuổi đôi mươi và cả những cán bộ, đảng viên, lãnh đạo tâm huyết đã dày công xây dựng.

Làng quê trù phú, yên bình

Về xã Xuân Khê, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam những ngày này, chúng tôi cảm nhận được sự đổi thay nhanh chóng của một vùng quê nông thôn mới kiểu mẫu. Không khí thi đua lao động sản xuất xây dựng quê hương diễn ra rộng khắp.

Nhiều ngôi nhà tầng, biệt thự được xây dựng, thôn xóm khang trang hơn. Những tuyến đường qua trung tâm xã, vào các thôn xóm được mở rộng, trồng hoa, cây bóng mát hai bên và được trải nhựa, bê tông kiên cố, không còn lầy lội như trước kia. Ô tô ra vào thuận lợi trong từng ngõ xóm.

Toàn bộ các tuyến đường xã, đường thôn, ngõ xóm đều được các hộ dân lắp bóng điện chiếu sáng. Một số tuyến đường còn được lắp đèn cao áp thắp sáng ban đêm như phố thị. Dọc hai bên những tuyến đường liên xã, liên thôn là cánh đồng lúa xanh, ruộng rau, khu vườn mẫu trồng cây ăn quả áp dụng kỹ thuật công nghệ cao, khu chăn nuôi tập trung được người dân lao động dày công vun đắp, tạo dựng.

Hệ thống trường học, nhà văn hóa thôn, nhà văn hóa xã, trạm y tế, điện lưới đều được đầu tư xây dựng khang trang, hiện đại, đảm bảo an toàn. Hệ thống kênh mương thủy lợi cũng được cứng hóa bê tông, đáp ứng tốt nhu cầu phát triển sản xuất nông nghiệp của địa phương…

Bức tranh nông thôn mới kiểu mẫu đang hiện hữu, tô đẹp thêm vẻ thanh bình, trù phú của một vùng quê thuần nông mà xưa kia là vùng đất "chiêm khê, mùa thối". Đó là thành quả lao động, tinh thần làm việc hăng say của cán bộ, đảng viên và nhân dân nơi đây đã cùng đồng lòng, chung sức hơn 10 năm xây dựng nông thôn mới. Năm 2020, thu nhập bình quân đầu người ở xã Xuân Khê đạt 75,2 triệu đồng/người/năm. Xã không còn hộ nghèo đa chiều theo chuẩn nông thôn mới.

Quê hương đổi mới là vậy, nhưng khi trò chuyện với chúng tôi, các đồng chí lãnh đạo xã lại ái ngại nói về vai trò của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, về những thành tích mà địa phương đã đạt được. Ai cũng khiêm nhường nói rằng, việc triển khai, tổ chức thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước là trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương. Ở đâu cũng thế, cũng phải cố gắng làm cho đúng, hiệu quả nhất.

Bí thư Đảng xã Xuân Khê, Ngô Văn Quang khiêm tốn bảo rằng: "Thành quả hôm nay là của nhân dân trong xã. Họ đã đoàn kết, chung sức, đồng lòng để làm, xây dựng nếp sống văn hóa mới, xây dựng quê hương giàu mạnh. Chính họ là những người thực hiện các phong trào thi đua theo tinh thần 'Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân hưởng thụ'. Các tầng lớp nhân dân rất phấn khởi trước sự đổi thay của quê hương.

Mỗi dịp lễ tết, nhất là các dịp sự kiện trọng đại của đất nước, người dân trang trí đường làng, ngõ xóm rực rỡ cờ hoa, đèn lồng, đèn nháy. Các thôn xóm thì tổ chức hoạt động thể dục thể thao, văn hóa văn nghệ, hát dân ca, hát chèo. Không khí lúc nào cũng rộn ràng, vui tươi, làm cho tinh thần sảng khoái, thêm hăng say lao động sản xuất".

Chủ tịch UBND xã Xuân Khê Trần Mạnh Ngọc kể cho chúng tôi nghe về cách nghĩ, cách làm, xây dựng nông thôn mới của người dân nơi đây: Khi triển khai phong trào xây dựng nông thôn mới, nhân dân thấy được ý nghĩa thiết thực, tầm quan trọng của chủ trương có nhiều lợi ích, tác động trực tiếp đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của chính gia đình mình nên đã tự bảo nhau phá tường, dịch giậu hiến đất để mở rộng đường giao thông. Nhiều gia đình còn hiến đất để xã mở rộng khuôn viên trường học, nhà văn hóa, sân vận động.

Tổng diện tích đất mà bà con tình nguyện hiến là gần 500.000m², có hộ hiến tới 400m² đất mà không đòi hỏi đền bù. Nhờ vậy, gần 7km đường trục xã, hơn 30km đường thôn, ngõ xóm và gần 7km đường trục chính nội đồng của xã đã được nâng cấp, làm mới, được trải nhựa, bê tông hóa đạt chuẩn, đảm bảo sạch sẽ, đáp ứng tốt nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa của nhân dân.

Bây giờ, các thôn đều có tổ dân cư tự quản, bảo nhau cùng thực hiện nếp sống văn hóa mới trong việc cưới, việc tang, tự quản an ninh trật tự, vệ sinh môi trường đường làng, ngõ xóm và cả trong gia đình mình.

Người dân còn tự trồng, chăm sóc hoa, cây cảnh trên các đoạn đường giao thông thuộc khu vực mình sinh sống. Họ cũng tự vận động nhau đóng góp công sức, tiền của để xây dựng các công trình phúc lợi, dân sinh theo từng địa bàn dân cư, đảm bảo theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Nông thôn mới là của nhân dân

Nếu như hơn 10 năm trước, chương trình xây dựng nông thôn mới còn khá lạ lẫm với chính người dân nông thôn Xuân Khê thì bây giờ, trong cả nếp nghĩ và cách làm của những người dân quê chân chất cũng đã có nhiều đổi mới. Họ chủ động tạo dựng, bảo vệ và phát triển thành quả nông thôn mới của mình.

Tuyến đường giao thông thôn Lưỡng Xuyên dài 3,8km, trước kia chỉ là đường đất kênh mương thủy lợi C9 nhỏ hẹp, chủ yếu phục vụ sản xuất nông nghiệp, nay trở thành tuyến giao thông huyết mạch chính, giúp người dân đi lại, vận chuyển hàng hóa thuận tiện.

Tuyến đường không chỉ được ví như đẹp, đắt nhất của xã Xuân Khê mà nó còn là tuyến đường thể hiện "ý Đảng lòng dân", do chính nhân dân đóng góp công sức, tiền của cùng với Nhà nước để xây dựng.

Với kinh phí hàng tỷ đồng, hàng nghìn mét vuông đất được hiến, hàng nghìn ngày công lao động của nhân dân đóng góp, hai bên bờ kênh mương C9 được nâng cấp thành đường nội đồng và đường giao thông liên thôn, mặt đường được đổ bê tông kiên cố. Lòng kênh cũng được khơi thông, mở rộng và cứng hóa bê tông. Nối hai bên bờ kênh là những cây cầu nhỏ bắc qua, được thiết kế xây dựng cách điệu, đẹp mắt.

Riêng phía bờ kênh được nâng cấp thành đường giao thông liên thôn, mặt đường được mở rộng 7m, trong đó, mỗi bên lề đường được thiết kế 1m để xây dựng hệ thống mương cống thoát nước, làm đường hoa, trồng cây bóng mát. Không những thế, nhân dân thôn Lưỡng Xuyên còn đóng góp gần 1 tỷ đồng để lắp hệ thống đèn cao áp chiếu sáng ban đêm trên toàn tuyến đường này.

Trong câu chuyện với chúng tôi về những đổi thay của quê hương mình, ông Trương Nha Trang năm nay gần 80 tuổi ở thôn Lưỡng Xuyên, không giấu nổi niềm vui, cho biết: "Gần 10 năm trở lại đây, quê hương có sự đổi thay vượt bậc. Những con đường làng giờ đều được bê tông, nhựa hóa, rộng rãi. Ruộng vườn, nhà cửa khang trang hơn. Tất cả là nhờ xây dựng nông thôn mới. Không chỉ người dân của địa phương nhận thấy, mà bất cứ ai nơi khác đến cũng đều ghi nhận".

Từ xuất phát điểm cao, hạ tầng cơ sở khá hoàn thiện, đồng bộ nên năm 2018, xã Xuân Khê được chọn xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Thời điểm này, Xuân Khê đã lựa chọn tiêu chí văn hóa là tiêu chí nổi trội. Theo đó, vấn đề chăm lo xây dựng thiết chế và đời sống văn hóa ở cơ sở được Ðảng ủy, chính quyền xã đặc biệt quan tâm.

Sau sáp nhập thôn xóm, xã vẫn giữ nguyên thiết chế của 12 nhà văn hóa xóm cũ, tập trung tu sửa, chỉnh trang, nâng cấp 5 điểm nhà văn hóa để làm nơi sinh hoạt chính cho 5 thôn.

Hiện nay, xã đã thành lập được 48 câu lạc bộ văn hóa, thể thao, nghệ thuật truyền thống ở các thôn, thu hút 4.673 người dân tham gia sinh hoạt giao lưu thường xuyên. Những hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao đã gắn kết tình làng nghĩa xóm, hạn chế những mâu thuẫn phát sinh ở các thôn xóm.

Cùng với các tiêu chí về giáo dục, y tế, văn hóa, môi trường, an ninh trật tự, xã Xuân Khê cũng đặc biệt chú trọng đến thực hiện tiêu chí sản xuất, thu nhập, hộ nghèo. Trên cơ sở đó, xã tập trung phát triển kinh tế, phát triển ngành nghề dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, tích cực áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Thực hiện chủ trương của tỉnh Hà Nam tích tụ ruộng đất để sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, xã đã bàn giao hơn 100 ha đất nông nghiệp cho Công ty VinEco thuê để đầu tư nhà kính, nhà lưới sản xuất rau, củ, quả, tạo việc làm cho 350 lao động địa phương với thu nhập từ 5-7 triệu đồng/người/tháng.

Sản phẩm nông nghiệp chủ lực của xã là lúa hàng hóa chất lượng cao được sản xuất tập trung phù hợp với quy hoạch vùng sản xuất. Bên cạnh đó, xã vẫn duy trì sản xuất trên đất màu với diện tích 3ha trồng cây hàng hóa như: dưa chuột, bí, rau đậu… Các sản phẩm chủ lực phù hợp với điều kiện canh tác của địa phương cùng, kinh nghiệm sản xuất của người dân, có khả năng cạnh tranh ngoài thị trường tiêu thụ.

Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp và Hợp tác xã chăn nuôi của xã đã liên kết sản xuất, cung cấp các dịch vụ đầu vào và bao tiêu nông sản cho xã viên và nông dân, góp phần nâng cao thu nhập của người dân.

Hết năm 2019, xã Xuân Khê đạt 100% số tiêu chí theo Quyết định số 691/QĐ-Ttg của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu, giai đoạn 2018 - 2019. Tháng 6/2020, xã Xuân Khê chính thức được UBND tỉnh Hà Nam công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu năm 2019 theo Quyết định số 1191/QĐ-UBND.

Thời gian tới, xã tập trung cải tạo vườn tạp, chỉnh trang khuôn viên, xây dựng vườn mẫu, đẩy mạnh sản xuất theo hướng hàng hoá; xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản phẩm nông nghiệp; phát triển các sản phẩm đặc sản, thế mạnh của địa phương theo chu trình OCOP, gắn với xây dựng thương hiệu, phát triển thị trường tiêu thụ.

Xã Xuân Khê phấn đấu đến năm 2025, thu nhập bình quân đầu người đạt 115 triệu đồng/người/năm; giá trị sản xuất nông nghiệp, thủy sản đạt 183 tỷ đồng; giá trị CN-TTCN đạt 680 tỷ đồng; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 85%; tỷ lệ hộ dân dùng nước sạch, hợp vệ sinh đạt 100%; tỷ lệ rác thải được thu gom đạt 99%; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 100%.

Xuân khê không chỉ là địa phương đầu tiên của tỉnh Hà Nam đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, mà từ nhiều năm nay luôn là địa phương gương mẫu đi đầu trong các phong trào thi đua. Xã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Pháp, tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba. Từ những thành tựu đạt được, quê hương Xuân Khê giàu truyền thống cách mạng đang khởi sắc trên con đường đổi mới hôm nay.