'Loạn' giá test nhanh COVID-19, Bộ Y tế giải thích thế nào?

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, mặt hàng giá test nhanh SARS-CoV-2 hiện nay phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Như nếu test tiêu chuẩn WHO thì giá sẽ cao so với tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Hay test có xuất xứ từ những nước Âu, Mỹ thường cũng sẽ đắt hơn các nước khác. Ngoài ra, nếu mua số lượng nhiều test giá sẽ rẻ hơn.

“Giai đoạn cao điểm dịch gia tăng, nhà cung ứng ít thì đương nhiên giá cao hơn so với thời điểm dịch bệnh giảm, trong khi ngày càng nhiều doanh nghiệp tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng, phân phối, nhập khẩu và đơn vị trong nước sản xuất được test xét nghiệm và bán phi lợi nhuận”, ông Thuấn nói.

Bộ Y tế chưa mua test nhanh

Hiện Bộ Y tế chưa mua sắm test nhanh SARS-CoV-2. Thời gian qua, Bộ thực hiện phương châm 4 tại chỗ nên các đơn vị, địa phương thực hiện việc mua sắm đấu thầu theo quy định. Dù vậy, các đơn vị chủ yếu sử dụng test nhanh được tài trợ. Đơn cử như TP.HCM vừa rồi được các đơn vị tài trợ tới 10 triệu test nhanh. Bộ Y tế cũng vậy, nhận được tài trợ hơn 10 triệu test để phân bổ cho các địa phương.

Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định, đơn vị sản xuất, nhập khẩu sinh phẩm/trang thiết bị y tế xét nghiệm SARS-CoV-2 chịu trách nhiệm về công bố giá. Bộ cũng đề nghị các đơn vị sản xuất, nhập khẩu sinh phẩm/trang thiết bị y tế xét nghiệm SARS-CoV-2 chịu trách nhiệm về công bố giá và rà soát công bố giá theo quy định. Ngoài ra, các đơn vị này cũng cần xem xét giảm giá bán sinh phẩm/trang thiết bị y tế xét nghiệm SARS-CoV-2 để hỗ trợ cho chống dịch.

Trường hợp bất khả kháng, nếu có biến động về giá do ảnh hưởng của dịch bệnh, Bộ Y tế đề nghị các đơn vị chủ động, cập nhật và chịu trách nhiệm về giá, ghi chú rõ lý do việc điều chỉnh giá để các cơ sở y tế, bệnh viện, địa phương có cơ sở tham khảo, tổ chức triển khai việc mua sắm theo quy định”, ông Thuấn nhấn mạnh.

Sẽ bình ổn giá test nhanh?

Bộ Y tế đã hoàn thiện các loại định mức xét nghiệm và dự thảo Thông tư về mức giá xét nghiệm xin ý kiến các Bộ, đơn vị để ban hành. Đồng thời, Bộ Y tế đang tổng hợp ý kiến để đề nghị đưa test xét nghiệm COVID-19 vào mặt hàng bình ổn giá do chưa được quy định trong luật.

Về giá test nhanh kháng nguyên, Bộ Y tế đã có các văn bản chỉ đạo các đơn vị, địa phương mua sắm sinh phẩm xét nghiệm theo đúng quy định hiện hành và xử lý vi phạm nghiêm các hành vi lợi dụng đấu thầu, mua sắm để tham nhũng, hưởng lợi.

Đối với quản lý giá các loại sinh phẩm xét nghiệm, Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị công khai giá trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế. Với xét nghiệm trong các cơ sở y tế công lập, Bộ Y tế yêu cầu việc tính giá xét nghiệm nhanh kháng nguyên căn cứ vào thực thanh thực chi, cụ thể giá được tính toán dựa vào giá kit test, chi phí vật tư tiêu hao liên quan. Việc thanh toán theo kết quả đấu thầu mua sắm được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật đấu thầu.

Đồng thời, Bộ cũng phát đi văn bản hướng dẫn về mức giá của gộp mẫu để giảm chi phí xét nghiệm, đặc biệt là cho doanh nghiệp. Cụ thể, trước ngày 1/7/2021, căn cứ thông tư 13, 14, Bộ Y tế báo cáo Chính phủ đưa ra hướng dẫn về giá xét nghiệm test nhanh là 238.000 đồng/mẫu xét nghiệm, test Real-time PCR là 734.000 đồng/mẫu xét nghiệm.

Từ ngày 1/7/2021, với test nhanh, do nhiều công ty nhập test và trong nước sản xuất được test xét nghiệm nên dải giá test rất khác nhau, Bộ Y tế yêu cầu thực hiện thực thanh thực chi thanh toán theo kết quả đấu thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật đấu thầu.

Khi có giải pháp thực hiện gộp mẫu để tiết kiệm chi phí và đáp ứng yêu cầu khẩn trương về thời gian và số mẫu, Bộ Y tế ra văn bản hướng dẫn về mức giá của gộp mẫu. Cụ thể, mức giá của việc lấy và bảo quản bệnh phẩm là 100.000 đồng/mẫu. Mức giá việc thực hiện xét nghiệm bằng 634.000 đồng chia cho số mẫu gộp. (Ví dụ nếu gộp 5 mẫu vào 1 xét nghiệm thì chia 5, gộp 10 mẫu thì chia 10...) để giảm tối đa giá của xét nghiệm.

Tăng cường kiểm tra, hậu kiểm

Đến nay Bộ Y tế chủ yếu xây dựng hướng dẫn chuyên môn, cấp phép cho các loại xét nghiệm, đồng thời tham gia công tác thanh tra, kiểm tra và kiểm chuẩn và chủ yếu các vật tư, sinh phẩm y tế, test kit xét nghiệm nhanh, test Real- time PCR qua các nguồn tài trợ, viện trợ hợp pháp.

Hiện Bộ Y tế cấp phép cho 97 test xét nghiệm SARS-CoV-2. Trong đó, 35 test xét nghiệm Real-time PCR, 39 test xét nghiệm kháng nguyên (33 test nhanh và 06 test chạy cùng máy xét nghiệm), 23 test xét nghiệm kháng thể (4 test nhanh và 19 test chạy máy).

Cùng với việc ban hành công văn quy định không tăng giá tùy tiện hay đầu cơ tích trữ các sinh phẩm/trang thiết bị y tế xét nghiệm SARS-CoV-2, Bộ Y tế cũng tăng cường công tác hậu kiểm, kiểm tra, thanh tra để phát hiện các trường hợp vi phạm, trục lợi ảnh hưởng xấu đến công tác phòng, chống dịch bệnh.

Vừa qua, Bộ đã yêu cầu các đơn vị chỉ đạo tăng cường thanh tra, kiểm tra và kiểm soát các sản phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2 trôi nổi trên thị trường và hiện tượng lợi dụng tình hình dịch COVID-19 để nâng giá, đội giá, đảm bảo chất lượng và giá cả thị trường.