Liên hoan phát thanh toàn quốc lần thứ XV năm 2022: Truyền cảm hứng cho công chúng qua các tác phẩm về sự 'Linh hoạt chuyển đổi – thích ứng vượt lên'

Với chủ đề “Linh hoạt chuyển đổi – thích ứng vượt lên”, Liên hoan phát thanh toàn quốc lần này có sự tham gia của 86 đơn vị (bao gồm 63 Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, thành phố, các đơn vị của Đài Tiếng nói Việt Nam, Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội Nhân dân, Cục Truyền thông Công an Nhân dân, Trung tâm Truyền thông Thanh thiếu nhi).

Phóng viên Đài TNVN đã phỏng vấn ông Đỗ Tiến Sỹ - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo Liên hoan phát thanh toàn quốc lần thứ 15- năm 2022 về ý nghĩa và sự lan tỏa của “ngày hội” nghiệp vụ lớn của những người làm phát thanh này.

PV: Chủ đề của Liên hoan phát thanh toàn quốc năm nay là “Linh hoạt chuyển đổi – thích ứng vượt lên”. Thưa Tổng Giám đốc, chủ đề này có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển của đất nước và của ngành phát thanh?

Chủ đề liên hoan năm nay là “Linh hoạt chuyển đổi - thích ứng vượt lên” có thể nói là nó bao hàm nhiều ý nghĩa. Thứ nhất là với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, phát thanh đã có sự chuyển đổi linh hoạt cách thức sản xuất chương trình, phương thức truyền dẫn theo xu hướng chuyển đổi số; chuyển đổi phương thức, cách tiếp cận thính giả, tăng cường sự tương tác với thính giả để trở thành người bạn tâm tình, gần gũi hơn với thính giả ở nhiều đối tượng, nhiều nơi. 

Thứ hai, với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội như hiện nay, những người làm phát thanh phải tự thích ứng để vượt lên chính mình, khẳng định vai trò của phát thanh trong đời sống xã hội. Chính vì vậy, chất lượng các tác phẩm dự thi năm nay đã đầu tư nhiều công sức, chất xám, công nghệ với nhiều tác phẩm có nội dung hay, tác phẩm có sáng tạo, phản ánh các vấn đề đời sống xã hội, thể hiện rõ nhất như cuộc chiến chống Covid-19. 

Những tác phẩm báo chí dự thi lần này phản ánh muôn mặt của đời sống xã hội, thông qua phát thanh truyền cảm hứng cho thính giả khi nghe những tác phẩm về tấm gương người tốt việc tốt, tấm gương hy sinh trong đại dịch Covid-19, đồng thời phản ánh những cách làm hay, cách làm sáng tạo, sự đồng thuận của đông đảo nhân dân trong cả nước và tình cảm, sự yêu mến của bạn bè quốc tế đối với đất nước Việt Nam chúng ta.

PV: Thưa Tổng Giám đốc, mỗi kỳ liên hoan phát thanh đều có rất nhiều hoạt động ý nghĩa đối với những người làm nghề báo nói. Liên hoan phát thanh toàn quốc lần thứ XV – năm 2022 này có những điểm nhấn đáng chú ý nào, thưa ông?

Liên hoan phát thanh lần thứ XV – 2022 năm nay diễn ra tại thành phố Hồ Chí Minh là một liên hoan phát thanh đặc biệt khi cả nước vừa trải qua những tháng ngày chiến đấu với đại dịch Covid 19. Trong đó, TP.HCM là một trong những điển hình rất nổi bật thể hiện ý Đảng, lòng dân và các lực lượng phòng chống dịch. Việc chuẩn bị cho Liên hoan phát thanh lần này được lãnh đạo Đài chuẩn bị chu đáo, với sự giúp đỡ của TP.HCM. Vì vậy, liên hoan phát thanh ở tại TP lần này sẽ khẳng định được sức mạnh của chúng ta trong chiến thắng đại dịch thông qua những tác phẩm báo chí của Đài TNVN thời gian qua trong đó có phát thanh. Đây cũng là dịp để các nhà báo phát thanh cùng nhau gặp gỡ, trao đổi những kinh nghiệm trong tuyên truyền, tác nghiệp trong điều kiện dịch bệnh. Và tới đây có thể có những tình huống chúng ta thấy rằng cần phải có sự linh hoạt, kịp thời đối với những người làm truyền thông, ví dụ như đối với đại dịch Covid-19 vừa rồi. 

Chính vì vậy, Đài TNVN đã lựa chọn chủ đề “Linh hoạt chuyển đổi, thích ứng vượt lên” đã có tất cả 63 Đài PT-TH các tỉnh thành phố cả nước và tất cả các đơn vị của Đài TNVN tham gia liên hoan. Số lượng 500 tác phẩm dự thi là số lượng lớn, đây là số lượng kỷ lục do với các kỳ liên hoan trước đây. Năm nay, các tác phẩm đi sâu phản ánh việc triển khai thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, các thành tựu kinh tế xã hội của đất nước, nhiều điển hình, nhân tố mới và cả những tác phẩm đậm chất phản biện trong đời sống- xã hội, cũng như các tác phẩm đấu tranh, phê bình với những hiện tượng chưa đúng, những sai phạm... cũng được các cơ quan của Đài và các đài ở 63 tỉnh, thành mang các tác phẩm về dự thi năm nay. 

Nhưng có lẽ, vượt lên tất cả dấu ấn mạnh mẽ nhất vẫn là các tác phẩm phản ánh cuộc chiến đấu chống lại đại dịch Covid-19 từ trung ương đến các địa phương được thể hiện rất sinh động. Đặc biệt, trong những tháng ngày gần đây, đấy là sự thích ứng, chuyển đổi, linh hoạt vượt lên cũng được phản ánh trong đời sống của xã hội chúng ta.

Điểm mới trong Liên hoan phát thanh năm nay là Ban Tổ chức quyết định tổ chức thi và trao giải Giọng Vàng, nhằm phát hiện và tôn vinh những phát thanh viên/người dẫn chương trình có giọng đọc, dẫn chương trình phát thanh xuất sắc; trao giải cho 2 thể loại: Kỹ thuật dàn dựng xuất sắc, và thể loại Ứng dụng nền tảng số. Có 203 tác phẩm của 86 đơn vị lọt vào vòng chung khảo, cụ thể: 65 tác phẩm thuộc thể loại Phóng sự; 37 tác phẩm thuộc thể loại phỏng vấn; 11 Câu chuyện truyền thanh; 57 Chuyên đề phát thanh; 33 Kịch truyền thanh; 34 chương trình phát thanh trực tiếp. Chúng tôi dự Đài PT-TH các tỉnh, thành phố, các đơn vị của Đài TNVN và các đại biểu tham dự liên hoan phát thanh năm nay.

PV: Tính từ Liên hoan phát thanh toàn quốc lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội năm 1994 đến nay đã trải qua chặng đường 28 năm. Chặng đường dài này đã góp phần khẳng định sức sống và sự lan tỏa của “ngày hội” nghiệp vụ lớn của những người làm phát thanh như thế nào, thưa Tổng Giám đốc?

Liên hoan phát thanh toàn quốc là hoạt động nghiệp vụ do Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức định kỳ 2 năm 1 lần. Lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1994 tại Hà Nội, tiếp đó là các địa phương khác như Quảng Ninh, Cần Thơ, Khánh Hòa, Nghệ An, Đồng Tháp... Kỳ liên hoan phát thanh lần thứ XV, năm 2022 là lần thứ 2 Liên hoan phát thanh toàn quốc được tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh. Liên hoan phát thanh toàn quốc là ngày hội lớn, là dịp để những người làm phát thanh cả nước thể hiện tâm huyết, tài năng, trách nhiệm và cả những phẩm chất của người làm báo; biểu dương, tôn vinh những tác phẩm, tác giả tiêu biểu của ngành phát thanh cả nước. Đây cũng có thể được coi là cơ hội để các Đài PTTH cả nước cùng trao đổi về những xu hướng phát triển của báo chí hiện đại, tìm ra những cách làm mới phù hợp với công chúng.

Kể từ lần đầu tiên được tổ chức năm 1994 đến nay, Liên hoan phát thanh toàn quốc đã qua chặng đường gần 30 năm với 14 kỳ liên hoan, đánh dấu sự trưởng thành cả về lượng lượng và khả năng của những người làm phát thanh cả nước cũng được nâng lên. Và theo cảm nhận của chúng tôi, Liên hoan phát thanh toàn quốc đã thực sự trở thành ngày hội của những người làm báo nói cả nước. Qua mỗi lần tổ chức đã có những đổi mới trong cách thức tổ chức, phương pháp tổ chức và chúng ta vui mừng là số lượng tác phẩm qua mỗi kỳ tăng cao, góp phần đáp ứng nhu cầu của những người làm báo phát thanh đông đảo từ trung ương đến cơ sở và cũng là yêu cầu của bạn nghe đài. Những câu lạc bộ nghe đài trong và ngoài nước qua sóng phát thanh của Đài TNVN cũng phản hồi nên chúng tôi cảm nhận được điều này.

Cũng từ liên hoan phát thanh toàn quốc đã tạo tiền đề cho các đài Phát thanh truyền hình tỉnh, thành phố tổ chức liên hoan phát thanh tại địa phương của mình, nhằm thúc đẩy sự sáng tạo của các đài truyền thanh cơ sở, cũng như đội ngũ phóng viên, biên tập viên, phát thanh viên, kỹ thuật viên đáp ứng nhiệm vụ thông tin tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và địa phương góp phần xây dựng đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân. Thông qua liên hoan, sẽ lựa chọn được những tác phẩm xuất sắc, sát gắn, với thực tế người dân ở cơ sở và những tác phẩm này đã mang về Liên hoan phát thanh toàn quốc lần thứ 15.

PV: Như Tổng Giám đốc vừa nói, LHPT thực sự là nơi tập hợp những tác phẩm mang đậm hơi thở của đời sống. Báo chí truyền thông nói chung, phát thanh nói riêng hiện nay đang đứng trước nhiều thách thức, đặc biệt là việc cạnh tranh với mạng xã hội. Thưa ông, phải chăng việc chúng ta vượt qua những thách thức này cũng là cơ hội lớn đối với những người làm báo nói để khẳng định vị trí, vai trò và vị thế của những người làm phát thanh trong thời đại ngày nay?

Như các bạn đều biết, thính giả của chúng ta giờ đây đã thay đổi thói quen nghe đài, họ không còn thụ động ngồi trước radio để nghe lần lượt các chương trình phát thanh hàng giờ liền nữa, giờ đây họ muốn nghe phát thanh ở bất kỳ đâu, mọi lúc, mọi nơi, thông qua chiếc điện thoại thông minh của mình. Và cũng từ điện thoại thông minh, mạng xã hội, thính giả tiếp cận được đa dạng thông tin từ mạng xã hội và các loại hình báo chí khác. Đó có thể coi là cơ hội để phát thanh phát triển, nhưng đồng thời cũng là thách thức rất lớn để phát thanh phải thay đổi để thích ứng với độc giả. 

Tuy nhiên, với ưu thế, nhanh, không bị nhiễu sóng, không có fakenews, phát thanh vẫn là địa chỉ tin cậy để độc giả tìm kiếm các nguồn thông tin chính thống, có kiểm chứng. Phát thanh vẫn là công cụ thu nghe phổ biến của nhiều người dân, nhất là những người tham gia giao thông, người dân ở các vùng quê, miền núi, hải đảo. Đài TNVN phát sóng mặt đất trên cả 3 băng tần SW, MW và FM, tỉ lệ phủ sóng gần 97% dân số và trên 91% diện tích đất liền và một số khu vực biển đảo Việt Nam, phủ sóng một số khu vực trọng yếu trến thế giới như Châu Á, Châu Phi, Trung Đông, một phần Châu Âu, Trung Mỹ và vùng vịnh Caribe. Nhờ đó, thông tin của Đài Tiếng nói Việt Nam lan tỏa đến cả những vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo cũng như bạn bè quốc tế và kiều bào ta ở nước ngoài. 

Vì thế, những người làm báo phát thanh cần không ngừng tự thay đổi cách nghĩ, cách làm, được cụ thể hóa thông qua nội dung, cách thức thể hiện để phù hợp với công chúng hiện đại, bởi công nghệ chỉ là công cụ để hỗ trợ, nội dung hay, có chất lượng cao và phục vụ đúng nội dung công chúng quan tâm mới là điều cốt lõi để phát thanh giữ chân các thính giả yêu quí của mình .

PV: Thưa Tổng giám đốc, Liên hoan phát thanh toàn quốc được tổ chức định kỳ 2 năm một lần và những kỳ sau thường có những đổi mới hơn và mở rộng qui mô. Một trong những định hướng của báo chí nói chung, cũng như của ngành phát thanh, đó là chúng ta phải tận dụng những công nghệ hiện đại để tạo thêm những cơ hội tiếp cận với công chúng. Thưa ông, phải chăng đây cũng là vấn đề được nêu ra và bàn thảo tại Liên hoan phát thanh toàn quốc lần này?

Đài Tiếng nói Việt Nam đã và đang chủ động nắm bắt, tối đa tận dụng công nghệ trong tác nghiệp, phát sóng chương trình và tương tác với công chúng. Sóng phát thanh giờ đây không chỉ phát sóng trên đài radio truyền thống, mà còn tiếp cận thính giả trên cả không gian mạng, thông qua các ứng dụng OTT của đài như VTC Now, VOV Media, hay trên báo điện tử VOV.VN, hoặc trên nền tảng Facebook, Youtube. 

Nhờ đó sự tương tác với công chúng cũng nhanh hơn, kịp thời hơn. Công chúng cũng có thể trở thành người cung cấp thông tin từ hiện trường cho nhà đài, làm phong phú thêm nội dung phát sóng. Đài phát thanh giờ đây cũng không chỉ đưa tin một chiều, mà luôn có sự tương tác kịp thời với thính giả, “nói cùng thính giả” để tạo sự thân thiện, gắn kết với thính giả. Đôi lúc ngay tại hiện trường thì cũng có thính giả nói cùng bạn nghe đài, thính giả nói để cùng nói trên sóng phát thanh. Từ đó, đài sẽ có được tệp công chúng trung thành, thường xuyên nghe đài.  Khi phát sóng trên các nền tảng truyền thông mới, thì đội ngũ người làm báo nói cũng cần tự làm mới mình, tạo ra những chương trình gần gũi với thính giả trẻ, nói những điều thính giả quan tâm, tạo được nhiều chương trình phát thanh sinh động với chi phí sản xuất gọn nhẹ hơn, tiết kiệm hơn. 

Phát thanh vì thế không những vẫn tồn tại mà còn phát triển đa dạng hơn trên môi trường số. Hiện nay, nhiều sản phẩm nội dung số của đài Tiếng nói Việt Nam đã tạo được hiệu ứng tốt, thu hút công chúng và dần tạo được một cộng đồng những người xem, nghe các ứng dụng trên mạng xã hội của đài. Đài cũng đang hoàn thiện dự thảo đề án “Chuyển đổi số Đài Tiếng nói Việt Nam” để trình thủ tướng chính phủ trong năm 2022, tiến tới chuyển đổi số trong sản xuất, phát sóng, lưu trữ chương trình, cung cấp nội dung số đa nền tảng, đa phương tiện, đảm bảo tính chuyên biệt của Đài Tiếng nói Việt Nam.

Xin trân trọng cảm ơn Tổng Giám đốc Đỗ Tiến Sỹ!