Lần đầu tiên thực hiện ghép gan cho trẻ ung thư gan giai đoạn cuối

Thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Một bé gái 18 tháng tuổi, ở Hà Nội, được phát hiện u nguyên bào gan ác tính từ khi mới 11 tháng tuổi. Dù đã trải qua 6 đợt điều trị hóa chất và nút mạch song khối u vẫn phát triển nhanh, không có khả năng cắt bỏ và có nguy cơ di căn đến các cơ quan khác. Em đã được cứu sống nhờ kĩ thuật ghép gan do các y, bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 phối hợp thực hiện.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng khoa Gan mật và Tiến sĩ Bùi Ngọc Lan, Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Nhi Trung ương, ngay từ khi phát hiện, bệnh của cháu A. đã ở giai đoạn muộn, khối u lớn lan tỏa, chiếm phần lớn thể tích gan, không có khả năng cắt bỏ vì còn quá ít thể tích gan lành.

Bé gái được tiến hành phương pháp điều trị hóa chất và nút mạch hóa chất được các bác sĩ tiến hành với hi vọng khống chế sự phát triển khối u và tăng thể tích phần gan còn lại để có thể phẫu thuật loại bỏ khối u. Tuy nhiên, cả hai phương án này không đạt hiệu quả tối ưu khi thể tích khối u gan vẫn không thuyên giảm sau điều trị và xét nghiệm alphafetoprotein (chất chỉ thị đánh giá tình trạng ác tính của khối u) tăng lên theo từng ngày, tạo nên các biến chứng bất lợi cho tính mạng của bệnh nhi.

Ngày 24/5, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Minh Điển, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương đã chỉ đạo, điều hành, huy động các y, bác sĩ của bệnh viện và sự phối hợp tham gia của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Sau hội chẩn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Minh Điển quyết định lựa chọn phương án ghép gan để cứu sống bệnh nhân. Người hiến tặng gan cứu sống bệnh nhi chính là mẹ của bé, năm nay 41 tuổi.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Duy Hiền, Phó Giám đốc, Trưởng khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết đây là trường hợp ghép gan cho trẻ em đầu tiên trên nền bệnh lý ác tính, nguy cơ biến chứng và rủi ro rất cao. Do đó, việc tầm soát các tổn thương xâm lấn sang các cơ quan khác là vô cùng quan trọng trước khi tiến hành ghép gan mới. Các xét nghiệm tầm soát di căn trước phẫu thuật đã được tiến hành thận trọng và tỉ mỉ nhằm đưa ra các phương án phẫu thuật tối ưu.

Tình trạng khối u quá lớn, chiếm toàn bộ thể tích gan, đặc biệt có một phần u xâm lấn và chèn ép tĩnh mạch chủ. Thêm vào đó, tình trạng bất đồng nhóm máu hệ ABO giữa người cho và người nhận (cháu bé có nhóm máu O trong khi người mẹ có nhóm máu B) cũng là một khó khăn rất lớn về chuyên môn trong ca ghép.

Theo Đại tá, Tiến sĩ Lê Văn Thành, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan-Mật-Tụy, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108: Trước phẫu thuật, ê kíp đánh giá bệnh nhi có khối u lớn, có khả năng xâm lấn vào tĩnh mạch chủ, vì vậy việc phẫu thuật sẽ gặp khó khăn. Các bác sĩ đã đưa ra phương án có thể phải thay cả đoạn tĩnh mạch chủ dưới cho bệnh nhi. 

Trong cuộc phẫu thuật, nhờ việc phẫu tích chính xác, xử lý tốt các mạch máu, các bác sĩ không phải sử dụng phương án thay thế đoạn tĩnh mạch chủ dưới.Với sự hiệp đồng chặt chẽ giữa hai bệnh viện, tận dụng kinh nghiệm trong ghép gan, gây mê hồi sức, tổ chức điều phối,… ca phẫu thuật đã thành công.

Để hạn chế tối đa các phản ứng bất lợi về miễn dịch do bất đồng nhóm máu, các bác sĩ chuyên khoa gan mật đã phải sử dụng liệu pháp điều trị nội khoa trước ghép để bé có thể sẵn sàng nhận mảnh ghép từ người mẹ. Các phương án dự phòng phản ứng thải loại sau ghép thường gặp ở những trường hợp ghép gan do bất đồng nhóm máu cũng được chuẩn bị sẵn sàng.

Vượt qua khó khăn về mặt kĩ thuật, thiếu thốn về nhân lực, máu và chế phẩm máu trong đại dịch COVID-19, bằng sự chung tay của các đồng nghiệp và dòng máu hồng từ những tấm lòng nhân ái, ngày 29/5, ca phẫu thuật ghép gan cho bệnh nhi đã được các y, bác sĩ của 2 bệnh viện thực hiện thành công.

Người hiến tặng gan tự nguyện là mẹ bé A đã được ra viện sau 1 tuần phẫu thuật và 2 tuần sau đó, gia đình được đón bé A khỏe mạnh trở về.

Trước đó, ngày 21/1, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã ký hợp tác đào tạo, chuyển giao kỹ thuật ghép gan cho Bệnh viện Nhi Trung ương. Sau một thời gian hợp tác, đào tạo, chuyển giao, hai bệnh viện đã thực hiện thành công ca ghép này. Đây là ca ghép gan đầu tiên cho trẻ bị ung thư gan được tiến hành tại Việt Nam, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho các trẻ em không may mắc bệnh hiểm nghèo.