Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV: Quốc hội thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi)

Trước đó, báo cáo tóm tắt giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động thuê để bổ sung nguồn lực đầu tư phát triển nhà ở xã hội; phát huy vai trò, trách nhiệm của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trong việc chăm lo, bảo đảm an sinh xã hội, nhất là quyền có chỗ ở, nâng cao chất lượng cuộc sống và thu hút công nhân, người lao động tham gia tổ chức Công đoàn.

Phương án này đã có sự đồng thuận cao giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và đa số ý kiến đại biểu Quốc hội; đã được chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội sau Kỳ họp thứ 5, bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ, hiệu lực thi hành cao, tháo gỡ được các vướng mắc trong thực tiễn thí điểm trước đây theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ do chưa được Luật quy định.

Để có cơ sở triển khai đồng bộ quy định này, các điều có liên quan của dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý. Cụ thể, quy định nguồn vốn thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là nguồn tài chính công đoàn. Đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội bằng nguồn tài chính công đoàn, việc xác định chủ đầu tư dự án được thực hiện theo quy định áp dụng với dự án đầu tư công theo pháp luật về đầu tư công. Việc quản lý và triển khai thực hiện dự án đầu tư sẽ do đơn vị quản lý dự án trực thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư công...

Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, quy định về xây dựng nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp là cần thiết nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Để bảo đảm chặt chẽ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bổ sung quy định về quy hoạch, bố trí quỹ đất, yêu cầu đối với dự án đầu tư xây dựng nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp và giao Chính phủ quy định điều kiện bảo đảm an toàn về môi trường, quy mô, tỷ lệ diện tích đất phát triển nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp; sửa đổi khoản 1 Điều 19 của Luật Đầu tư để cho phép xây dựng các hạ tầng xã hội của khu công nghiệp trong hàng rào khu công nghiệp...

Về xây dựng nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không bổ sung nội dung này vào dự thảo Luật để tránh sơ hở trong quản lý quy hoạch, đầu tư, xây dựng; tránh gây xung đột với Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, pháp luật về đất đai, kinh doanh bất động sản liên quan đến giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, chấp thuận chủ trương đầu tư, điều kiện làm chủ đầu tư...

Về một số vấn đề liên quan đến tính thống nhất với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, các dự án xây dựng nhà ở xã hội luôn gắn liền với đất, nội dung về nhà ở xã hội cần có hiệu lực chung theo quy định của Luật Nhà ở và Luật Đất đai để bảo đảm tính khả thi, tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội thảo luận tại kỳ họp này không quy định hiệu lực sớm hơn đối với đất xây dựng nhà ở xã hội; đồng thời đang được tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp sau. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị thống nhất ngày có hiệu lực của Luật Nhà ở (sửa đổi) là từ ngày 1/1/2025 để bảo đảm đồng bộ với Luật Đất đai (sửa đổi) được thông qua sau, đồng thời bảo đảm chất lượng ban hành các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật.

Bên cạnh đó, các nội dung tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần phải bảo đảm tính thống nhất với các nội dung chính sách của Luật Nhà ở (sửa đổi) được Quốc hội thông qua tại kỳ họp này. Các vấn đề đó là trường hợp thu hồi đất để thực hiện dự án nhà ở; giao đất, cho thuê đất để Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với các dự án phát triển một số loại hình nhà ở thuộc diện Nhà nước ưu đãi, khuyến khích; thế chấp nhà ở. Đồng thời, Luật Đất đai cần có các quy định chuyển tiếp về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở phù hợp với các chính sách mới về đất đai.