Hộ chiếu vaccine gặp trở ngại vì phân biệt vaccine Covid-19 giữa các nước

Vaccine quyết định nơi được phép đến

Khi các hoạt động đi lại trên toàn cầu đang trên đà được khôi phục, một số người nhận thấy việc họ chọn tiêm loại vaccine ngừa Covid-19 nào sẽ quyết định nơi họ được phép đến.

Marie Cheung sống ở Hong Kong và thường xuyên đi lại tới đại lục do cô làm việc trong một công ty xe điện. Hành trình đi lại thường xuyên kèm với những ngày cách ly bắt buộc kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát.

Trong số 2 lựa chọn vaccine ở Hong Kong – một loại là vaccine Sinovac của Trung Quốc, loại còn lại là vaccine của Pfizer/BioNTech – Chueng dự định tiêm vaccine Sinovac để thuận lợi đi lại giữa Hong Kong và đại lục. Trong khi đó, chồng cô, mang quốc tịch Anh, sẽ chọn tiêm vaccine Pfizer/BioNTech. Cheung cho biết, điều này sẽ làm tăng cơ hội để chồng cô được thăm gia đình ở Anh.

“Với những người cần làm việc hoặc đi lại tới đại lục, tiêm vaccine Trung Quốc là lựa chọn duy nhất. Những người nước ngoài tại đây chỉ có thể chọn tiêm loại vaccine mà đất nước quê nhà của họ chấp nhận”, Chueng nói.

Châu Âu có thể cho phép những người Mỹ đã tiêm bất cứ loại vaccine nào mà nước này đã phê duyệt nhập cảnh từ mùa hè năm nay, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho biết khi trả lời phỏng vấn New York Times hôm 25/4.

Tuy nhiên, ở Trung Quốc, có một xu hướng nổi lên rất rõ ràng: tới nay Bắc Kinh mới chỉ chấp nhận vaccine do nước này sản xuất, trong khi vaccine của Trung Quốc lại chưa được Mỹ hay các nước Tây Âu phê duyệt.

Điều đó dã khiến các công dân Trung Quốc thường xuyên phải đi lại ra nước ngoài – và cả những người nước ngoài ở Trung Quốc muốn theo đuổi cơ hội kinh doanh tại nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới này – bị đẩy vào tình huống khó xử khi phải lựa chọn tiêm chủng loại vaccine nào.

Với hàng triệu người trên thế giới không được lựa chọn loại vaccine để tiêm chủng, khả năng đi lại ra nước ngoài sẽ càng bị hạn chế. Điều này sẽ tác động không nhỏ tới các hoạt động kinh doanh quốc tế và ngành du lịch toàn cầu.

“Sự chia rẽ toàn cầu về phê duyệt vaccine sẽ chỉ làm trầm trọng thêm và kéo dài những tác động cả về kinh tế và chính trị của dịch Covid-19”, theo Nicholas Thomas, trợ lý giáo sư về an ninh y tế Đại học City ở Hong Kong.

Nhiều nước đã đóng cửa biên giới trong bối cảnh đại dịch và chỉ cho phép nhập cảnh đối với các công dân của mình, và cũng bắt buộc cách ly nhiều tuần sau đó.

Dù vaccine được xem như một cách để dỡ bỏ hạn chế nhập cảnh, thì vẫn còn nhiều vấn đề phát sinh do các nước còn nhiều bất đồng về 11 loại vaccine hiện có trên toàn cầu.

Hộ chiếu vaccine khó khả thi nếu các nước phân biệt vaccine

Các nước từ Trung Quốc đến châu Âu đều đang thảo luận về hộ chiếu vaccine – chứng nhận về tình trạng tiêm chủng của cá nhân sở hữu – nhưng hiện chưa rõ liệu các nước có theo đuổi cơ chế chấp nhận chung đối với tất cả các loại vaccine hay chỉ chọn lọc đối với loại vaccine nào mà họ đã phê duyệt, đặc biệt là với sự nổi lên của các biến thể mới và câu hỏi liệu các vaccine hiện nay có hiệu quả ngăn ngừa biến thể mới hay không.

Trung Quốc đã nới lỏng điều kiện cấp thị thực đối với những người nước ngoài đã tiêm vaccine ngừa Covid-19 do nước này sản xuất từ tháng 3, thậm chí có thể bỏ qua bước xét nghiệm hoặc điền thông tin lịch sử đi lại.

Tuy nhiên, các loại vaccine do Trung Quốc sản xuất chỉ được sử dụng ở một số nước như Brazil, Pakistan và Serbia. Bạn không thể tiêm vaccine Sinovac hoặc các vaccine khác của Trung Quốc ở Mỹ.

Tuy nhiên, Trung Quốc dường như đã nhận thức được cái giá phải trả về kinh tế nếu chỉ lựa chọn vaccine của mình. Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington tuần trước nói rằng, những người đã tiêm một số loại vaccine nhất định của phương Tây vẫn có thể nhập cảnh Trung Quốc nếu họ xuất phát từ Dallas, bang Texas. Truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng đưa tin vaccine Pfizer/BioNTech có thể được nước này phê duyệt vào mùa hè năm nay.

“Chúng tôi nghĩ rằng điều quan trọng là phải đạt được tỷ lệ tiêm chủng cao trong cộng đồng, và cách tốt nhất để làm điều đó là đưa ra sự lựa chọn”, Ker Gibbs, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Thượng Hải cho biết.

Theo ông Gibbs, việc di chuyển là một trong những ưu tiên hàng đầu với những người làm việc tại cơ quan này, và việc tiêm vaccine nào sẽ quyết định việc đến và rời Trung Quốc cũng như đến các nước khác. Đó là một vấn đề lớn.

Trung Quốc không phải là nơi duy nhất hạn chế nhập cảnh với những người tiêm các loại vaccine nhất định. Ở Iceland, những người tiêm vaccine Nga hay Trung Quốc hiện chưa được đưa vào danh sách cho phép nhập cảnh.

Việc chấp nhận loại vaccine nào là câu hỏi chủ chốt đối với đất nước phụ thuộc vào ngành du lịch này. Ngành công nghiệp 9.000 tỷ USD của Iceland đã bị tê liệt khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Cách tiếp cận của Trung Quốc trong vấn đề này có thể tác động tới việc đưa ra quyết định, bởi trước đại dịch, khách Trung Quốc là một trong những nhóm lớn nhất tới các điểm du lịch nổi tiếng ở Đông Nam Á, Australia, New Zealand và các nước châu Âu.

Có 155 triệu khách Trung Quốc đi du lịch nước ngoài trong năm 2019, chi tiêu 133 tỷ USD ở nước ngoài.

Trong khi Indonesia và Thái Lan đã phê duyệt và sử dụng vaccine của Trung Quốc, thì New Zealand và Australia – những nước có mối quan hệ căng thẳng với Trung Quốc trong năm vừa qua về vấn đề đại dịch và thương mại – thì chưa.

“Tôi không biết việc các nước phương Tây chấp nhận vaccine của Trung Quốc có thể khả thi ở mức nào, nhất là trong môi trường địa chính trị hiện nay”, Ether Yin, một đối tác tại công ty tư vấn Trivium China có trụ sở ở Bắc Kinh, cho biết.