Hà Nội: Cần làm rõ vì sao Phó chủ tịch UBND xã La Phù ban hành thông báo cưỡng chế vượt thẩm quyền

Công lý thuộc về người dân

Theo Bản án Bản án sơ thẩm vụ án hành chính số: 01/2021/HCST, ngày 19/01/2021 của TAND huyện Hoài Đức về việc: "Hủy quyết định hành chính của Chủ tịch UBND xã La Phù và yêu cầu bồi thường thiệt hại" cho thấy, gia đình anh Nguyễn Hưng Toàn có thửa đất gần 3.000 m2 tại địa chỉ Khu Trái Ấu, thôn Độc Lập, xã La Phù, huyện Hoài Đức, Hà Nội.

Nguồn gốc thửa đất này là đất thổ cư của các cụ nhà anh để lại từ nhiều đời nay. Trên thửa đất này là lũy tre, tường bao, gia đình anh sử dụng ổn định, xây dựng các công trình, trồng các loại cây cối, chăn nuôi... không có bất cứ tranh chấp với ai.

Năm 2007, bố đẻ anh Toàn là ông Nguyễn Hưng Dần đã làm giấy tờ chuyển nhượng cho anh 1.308 m2 đất. Sau khi bố anh giao đất năm 2007, anh Toàn trực tiếp quản lý sử dụng và xây dựng các công trình trên đất ổn định, không có bất cứ tranh chấp nào.

Không chấp nhận lý do của anh Toàn, từ năm 2018 đến năm 2019, UBND xã La Phù đã ban hành một loạt thông báo và quyết định cưỡng chế đất đối với gia đình anh Toàn. Trong số này có Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP, ngày 09/11/2018 của Chủ tịch UBND xã La Phù và Thông báo số 20/TB-UBND, ngày 18/3/2019 của UBND xã La Phù với nội dung: Tổ chức cưỡng chế công trình xây dựng trên diện tích 2.095 m2 theo Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP ngày 09/11/2018 của Chủ tịch UBND xã La Phù.

Ngày 28/3/2019, UBND xã La Phù chưa trả lời khiếu nại của anh Toàn nhưng vẫn tiến hành cưỡng chế tháo dỡ toàn bộ tài sản trên phần diện tích đất của gia đình anh đang quản lý và sử dụng. Đây chính là lý do anh khởi kiện UBND xã La Phù ra TAND huyện Hoài Đức.

Ngày 19/1/2021, tại phiên tòa, anh Toàn đề nghị tòa án hủy toàn bộ các thông báo và quyết định nói trên; Buộc UBND xã La Phù bồi thường toàn bộ thiệt hại do hành vi tổ chức cưỡng chế không đúng quy định của pháp luật cho gia đình anh; Buộc Chủ tịch UBND xã và UBND xã La Phù xin lỗi công khai gia đình anh…

Cũng tại phiên tòa, người đại diện theo ủy quyền của Chủ tịch UBND xã La Phù và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là UBND xã La Phù khẳng định quy trình ban hành các văn bản và việc tiến hành cưỡng chế là đúng trình tự. Đại diện UBND xã đề nghị tòa án giữ nguyên toàn bộ các quyết định hành chính của Chủ tịch UBND xã La Phù đã ban hành và không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện.

Sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và được thầm tra tại phiên tòa căn cứ vào kết quả tranh luận tại phiên tòa, Hội đồng xét xử (HĐXX) nhận định: "Việc Chủ tịch UBND xã La Phù ban hành quyết định xử phạt Vi phạm hành chính hành vi lấn, chiếm đất quy định là vượt quá thẩm quyền theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 52 Luật xử lý vi phạm hành chính.

Trong hồ sơ cấp giấy chứng nhận QSD đất để đề nghị UBND huyện Hoài Đức cấp giấy chứng nhận QSD đất cho anh Toàn, UBND xã La Phù đã xác nhận nguồn gốc thửa đất là đất thổ cư của ông cha để lại. Trên thực địa hiện nay mà Tòa án tiến hành thẩm định thể hiện còn một bức tường rào giáp ranh với nhà ông Thực và bà Hà chạy dài gần hết thửa đất mà gia đình ông Nguyễn Hưng Dần và anh Nguyễn Hưng Toàn đang sử dụng.

Bức tường rào này nằm trên phần diện tích đất đã bị UBND xã La Phù cưỡng chế tháo dỡ, và một móng nhà cấp 4. Như vậy, có thể xác định được phần diện tích đất bị cưỡng chế tháo dỡ là phần diện tích đất do gia đình ông Nguyễn Hưng Dần và anh Nguyễn Hưng Toàn đã và đang quản lý sử dụng từ trước năm 1980.

HĐXX cho rằng, việc UBND xã căn cứ vào "Kết quả công tác lấy ý kiến, về nguồn gốc, quá trình quản lý sử dụng đất" mà không căn cứ vào sổ sách quản lý tại địa phương, cũng như thực tế sử dụng đất để xác định thửa đất hiện nay gia đình ông Nguyễn Hưng Dần và ông Nguyễn Hưng Toàn đang quản lý sử dụng là đất công do UBND xã quản lý để xác định ông Toàn có hành vi lấn chiếm đất công và ban hành các quyết định hành chính là không có cơ sở pháp luật".

Từ đó HĐXX quyết định, chấp nhận yêu cầu khởi kiện của anh Toàn, đồng thời tuyên hủy: Quyết định số 50/QĐ-XPHC ngày 29/01/2018; Thông báo số 20/TB-UBND, ngày 18/3/2019 của UBND xã La Phù với nội dung: Tổ chức cưỡng chế công trình xây dựng trên diện tích 2.095 m2 theo Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP ngày 09/11/2018 của Chủ tịch UBND xã La Phù; Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP ngày 09/11/2018 của Chủ tịch UBND xã La Phù; Quyết định giải quyết khiếu nại số 174/QĐ-UBND, ngày 17/5/2019 của Chủ tịch UBND xã La Phù…

Từ quyết định của HĐXX cho thấy việc UBND xã La Phù tiến hành cưỡng chế đất của gia đình anh Toàn không đúng các quy định của pháp luật.

Cuộc cưỡng chế khó hiểu

Như đã đề cập ở trên, trong khi đang giải quyết khiếu nại của công dân, chưa ban hành quyết định trả lời thì ngày 9/11/2018, ông Tạ Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã ban hành Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP. Từ việc yêu cầu anh Toàn phải phá dỡ toàn bộ công trình xây dựng trên 759m2 đất (theo Quyết định số 50/QĐ-XPHC, ngày 29/1/2018 của UBND xã), nay diện tích phá dỡ được tăng lên tới 1.459m2 mà không có giải thích cụ thể. Quyết định được ban hành nhưng lại không được đưa tới tay anh Toàn.

Lạ lùng hơn, ngày 18/3/2019, ông Nguyễn Hữu Khoa, lúc đó là Phó chủ tịch UBND xã (nay là Chủ tịch UBND xã) đã vượt quyền Chủ tịch xã khi gửi tới anh Toàn Thông báo số 20/TB-UBND về việc tổ chức cưỡng chế công trình xây dựng gia đình anh Toàn với diện tích đất 2.095m2 - một diện tích vi phạm "nở" ra gần gấp đôi mà Quyết định số 435/QĐ-CCXP không hề nói tới.

Sau đó, lực lượng cưỡng chế vẫn bám vào thông báo này tiến hành phá bỏ một loạt tài sản là đất và công trình trên đất của công dân.

Hậu quả của việc cưỡng chế ngoài Quyết định số 435/QĐ-CCXP là việc lực lượng cưỡng chế đã tiến hành phá luôn cả đất và tài sản trên đất của ông Nguyễn Hưng Dần, bố đẻ anh Toàn.

Ngược dòng thời gian, sáng sớm ngày 28/3/2019, một lực lượng hùng hậu lên tới gần 200 người tập kết trước khu đất gia đình anh Toàn cùng bố đẻ là ông Nguyễn Hưng Dần đang sử dụng tại thôn Độc Lập. Trong số này có cả đại diện Viện KSND huyện Hoài Đức. Theo kế hoạch cưỡng chế trước đó, cùng một thời điểm tại thôn Độc Lập, lực lượng cưỡng chế sẽ tiến hành phá dỡ toàn bộ công trình trên đất của hai gia đình là anh Toàn và ông Nguyễn Hưng Tiến.

Nhưng cho đến cuối buổi cưỡng chế và đến tận thời điểm này, việc cưỡng chế công trình của ông Tiến đã không diễn ra cho dù nó nằm đối diện ngay với khu đất của anh Toàn.

Mặc dù anh Toàn ra sức giải thích rằng mình đang có đơn khiếu nại Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP được UBND xã ban hành ngày 9/11/2018 mà anh chưa một lần thấy và chỉ biết khi nó được nhắc tới trong Thông báo số 20/TB-UBND, song cuộc cưỡng chế vẫn diễn ra.

Thay vì cưỡng chế 1.459m2 như Quyết định số 435/QĐ-CCXP đề cập tới thì cả trăm con người và máy móc phá luôn trên 1.000m2 đất nữa vốn đang thuộc sở hữu của ông Nguyễn Hưng Dần.

Sau cuộc cưỡng chế, ông Nguyễn Hưng Dần không khỏi uất ức, bởi ông đâu phải là đối tượng của cuộc cưỡng chế nhưng vì sao đất và công trình trên đất của ông vẫn bị phá tanh bành. Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP là quyết định nào mà cho đến giờ khi nhà cửa bị phá tan nát thì bố con ông vẫn chưa nhận được từ UBND xã La Phù? Vì sao cưỡng chế con mà bố cũng bị vạ lây?

Về nguồn gốc đất của ông Dần và con trai là anh Toàn đã được làm rõ tại phiên tòa sơ thẩm ngày 19/1.

Tại đây HĐXX nhận định, gia đình đã sử dụng ổn định thửa đất tại địa chỉ: khu Trái Ấu, thôn Độc Lập, xã La Phù, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội từ lâu và xây dựng các công trình, nhà ở, trồng cây ăn quả lâu năm, đào ao thả cá và trồng tre phần bờ ao… Trong hồ sơ cấp giấy chứng nhận QSD đất để đề nghị UBND huyện Hoài Đất cấp giấy chứng nhận QSD đất cho anh Toàn, UBND xã La Phù đã xác nhận nguồn gốc thửa đất là đất thổ cư của ông cha để lại.

Từ đó, HĐXX nhấn mạnh: "Phần diện tích đất bị cưỡng chế tháo dỡ là phần diện tích đất do gia đinh ông Nguyễn Hưng Dần và anh Nguyễn Hưng Toàn đã và đang quản lý sử dụng từ trước năm 1980".

Đánh giá các chứng cứ, HĐXX nhận định: "Việc UBND xã căn cứ vào "Kết quả công tác lấy ý kiến, về nguồn gốc, quá trình quản lý sử dụng đất" mà không căn cứ vào sổ sách quản lý tại địa phương, cũng như thực tế sử dụng đất để xác định thửa đất hiện nay gia đình ông Nguyễn Hưng Dần và Nguyễn Hưng Toàn đang quản lý sử dụng là đất công do UBND xã quản lý để xác định ông Toàn có hành vi lấn chiếm đất công và ban hành các Quyết định hành chính, là không có cơ sở pháp luật...".

Cũng tại phiên tòa, đại diện Viện KSND huyện Hoài Đức có quan điểm: "Căn cứ vào các tài liệu chứng cứ có trong Hồ sơ vụ án có đủ cơ sở để xác định đây là đất công thuộc UBND xã La Phù quản lý nên Chủ tịch UBND xã La Phù ban hành các Quyết định xử phạt vi phạm hành chính là phù hợp với các quy định của pháp luật".

Ngay sau đó, HĐXX khẳng định: "Quan điểm này của Đại diện Viện KSND huyện Hoài Đức không phù hợp với thực trạng sử dụng đất của gia đình ông Nguyễn Hưng Dần và anh Nguyễn Hưng Toàn nên quan điểm này của vị đại diện Viện kiểm sát là không có căn cứ để Hội đồng xét xử chấp nhận".

Cần làm rõ việc ban hành thông báo cưỡng chế vượt thẩm quyền

Từ việc TAND huyện Hoài Đức tuyên hủy một loạt các thông báo và quyết định của UBND xã La Phù, trong số này có Quyết định cưỡng chế số 435/QĐ-CCXP và Thông báo số 20/TB-UBND, luật sư Hoàng Văn Doãn, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng, việc UBND xã La Phù, đứng đầu là hai ông Tạ Văn Thắng - Chủ tịch UBND xã và Nguyễn Hữu Khoa - Phó chủ tịch UBND xã ban hành quyết định cưỡng chế nhưng không đưa đến tay người dân, không để người dân có cơ hội phản biện theo Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo là việc làm không đúng pháp luật.

Việc cùng một lúc cưỡng chế đất và công trình trên đất của anh Toàn và đặc biệt là ông Nguyễn Hưng Dần, bố đẻ anh vốn là người không phải chủ thể chính của cuộc cưỡng chế cho thấy lực lượng cưỡng chế, đứng đầu vẫn là các ông Tạ Văn Thắng và Nguyễn Hữu Khoa đang có dấu hiệu hình sự, vi phạm luật liên quan đến các tội danh: Xâm nhập gia cư bất hợp pháp; Cố ý hủy hoại tài sản công dân; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ...

Cần làm rõ động cơ nào khiến ông Khoa ban hành thông báo cưỡng chế vượt diện tích, vượt thẩm quyền. Đồng thời xác minh lại một loạt quyết định cưỡng chế tiền hậu bất nhất (đã bị tòa án tuyên hủy) của Chủ tịch UBND xã La Phù.

Vì sao một thông báo cưỡng chế có dấu hiệu vi phạm pháp luật vượt diện tích cưỡng chế, vượt thẩm quyền do ông Khoa ban hành vẫn được lãnh đạo UBND huyện Hoài Đức thông qua? Sau đó lãnh đạo huyện đồng ý cho thành lập tổ cưỡng chế gồm nhiều ban bệ tới cưỡng chế, thậm chí còn cưỡng chế sang cả phần đất của ông Dần vốn không nằm trong quyết định cưỡng chế?