Gian nan một thú chơi tao nhã

Chơi chim, thú chơi không dành riêng cho các chú bác

Lảnh lót hiếu thắng như họa mi, kiêu sa như vành khuyên, hay mộc mạc như cu gáy, trong trẻo của chào mào, những âm thanh ấy khơi gợi về không gian yên bình của những khu vườn xanh rợp bóng cây trong vùng nội ô. Có lẽ cũng vì thế mà xưa nay, người Hà thành dành tình cảm đặc biệt cho chúng.

Vui một điều là quan niệm xưa nay vốn chỉ có những người đứng tuổi, có cơ ngơi bề thế ở các biệt thự mới yêu tiếng hát của thiên nhiên, nhưng giờ đã khác khi ngày càng nhiều người trẻ tuổi ở bất cứ đâu cũng có thể tìm đến thú chơi tao nhã này.

Nghề nuôi chim đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ. Các "cao thủ" đi trước thường khuyên răn lớp trẻ phải chăm sóc chim đúng theo một quy chuẩn trong suốt 365 ngày và chỉ lơ là một ngày coi như chú chim đó mất giá trị, trở về con số 0 như lúc mới được mang từ thiên nhiên về. Muốn chim trở thành chiến binh thực thụ, người chơi phải thường xuyên cho chim đi dãi. Dãi chim tức là nhiều người chơi cùng mang đến những lồng chim, để cạnh nhau, để chúng thật đông vui, nhìn nhau mà hót, mà múa. Tức là con nọ kích thích con kia, con này mừng con khác rồi sau đó người ta mới ấn định ngày thi cho chúng.

Nơi dãi chim là nơi yên tĩnh, để có thể phân biệt được giọng hót của nhau. Chịu khó mang chim đi dãi cũng là tăng thêm yếu tố cộng đồng trong hội. Còn gì thú bằng khi các chú chim đang dãi, các ông chủ lồng chim kê ghế, ngồi nhâm nhi ly trà, tách café ngắm nghía bình luận.

Một địa chỉ được các dân chơi đem chim đi dãi ưa thích là góc quán hồ Hale giáp với đường Nguyễn Du, Trần Bình Trọng của anh Hùng "Hale". Còn những người chơi lâu năm vẫn thích tạt ngang phố cổ ngồi quán anh Hùng "Nguyễn Siêu", những ngày chủ nhật thì tạt qua phố Hàng Giấy với danh thủ Tuấn "Hàng Giấy". Một người có chú chim hót líu đấu xòe đuôi và là người tạo ra phong trào ưa chuộng khuyên hót xòe đuôi, hoặc lên sân thượng nhà các tay chơi trên phố Hàng Đồng (nhà Cường "Hàng Đồng"), Hàng Dầu, bắc lồng lên để dõi mắt như dán vào từng cử động của chú chim "bảo bối".

Chơi chim, luyện chim và thi chim đã từng bước khẳng định một thú chơi. Nhưng những người chơi lâu năm trên đất Hà thành vẫn âm thầm khẳng định một cách chơi mới: Chơi lồng chim. 

Chơi lồng chim, đẳng cấp thể hiện ở những chiếc lồng và cóng (đựng thức ăn) của chim. Giá cả các loại lồng phụ thuộc vào độ tinh xảo trong cách xử lý chất liệu chế tạo lồng. Lồng đục chạm càng cầu kỳ giá càng cao. Nếu thêm các chất liệu quý như ngà voi, đồi mồi, sừng, xương để thay một số hay toàn bộ tre trúc thì giá càng đắt. 

Tên lồng được đặt theo tích từng hoạ tiết được nghệ nhân khắc chạm trên đế. Tích phổ biến của các loại lồng nhập khẩu từ Trung Quốc được người dùng ưa thích như tích Tam Quốc, Bát tiên, 12 con giáp. Các bức chạm trên chất liệu tre trúc giống như những bức tranh trang trí tăng thêm phần trang trọng của từng chiếc lồng.

"Chơi đồ cổ để giữ thần, chơi cây để giữ lễ, chơi chim để luyện trí" - cả nghìn năm nay, câu nói của cổ nhân vẫn được truyền tụng trên đất Thăng Long văn vật. Niềm đam mê như dòng chảy bất tận, góp một tiếng hót, một thú vui cho đời vẫn như ngọn lửa đam mê cháy mãi được thế hệ đi trước truyền cho các bạn trẻ hôm nay.

‎