Fes - vẻ đẹp vĩnh cửu

Tráng lệ và choáng ngợp

“Trái tim” của Fes là hai khu phố cổ (còn gọi là Medina) Fes el-Bali và Fes el-Jdid. Tuy gọi là phố cổ nhưng chúng giống hai thành phố mini bởi ở cả hai đều có cả những đoạn tường thành cổ. Fes là thủ đô Morocco dưới nhiều triều đại phong kiến nối tiếp nhau. Mỗi đời vua lại cho xây dựng thêm nhiều công trình tráng lệ như một cách thể hiện sự giàu có, thông thái và ngoan đạo của mình. Ngày nay, khách du lịch chỉ cần quanh quẩn trong lòng Fes el-Bali và Fes el-Jdid là đã có thể chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc đặc sắc.

Fes có rất nhiều đền thờ Hồi giáo. Hằng năm, những ngôi đền như Al-Anouar; Fez el-Jdid và R'cif đón hàng trăm triệu tín đồ Hồi giáo đổ về hành hương. Vậy nhưng, công trình nổi tiếng nhất tại thành phố lại là Trường Đại học Hồi giáo Al-Qarawiyyin. Là trường đại học lâu đời nhất thế giới hiện còn hoạt động, Al-Qarawiyyin giúp người yêu kiến trúc thỏa mãn nhu cầu tìm hiểu khi chiêm ngưỡng những tòa nhà bằng gạch, gỗ được chạm trổ hoa văn họa tiết và chữ thư pháp công phu trong khuôn viên trường.

Nhiều vị vua Morocco được chôn ngay trong lòng Fes. Tuy chỉ có người Hồi giáo mới được bước chân vào các khu lăng tẩm Hồi giáo (gọi là Zawiya) của các vị vua song bất kỳ khách du lịch nào cũng nên đến trước cửa để ngắm nhìn dòng người ra vào ngày đêm dưới những cánh cổng cao vài chục mét được trang trí công phu. Còn nếu du khách muốn ngắm nhìn khung cảnh toàn thành phố, hãy bỏ công leo lên những bức tường thành và đi một lượt. Đôi khi bạn sẽ bắt gặp di tích của một pháo đài cổ nhìn ra toàn cảnh vùng núi Atlas hùng vĩ vì Fes được xây dựng trên sườn dãy núi Atlas chạy dọc chiều dài Morocco. Hai pháo đài cổ đáng ghé thăm nhất là Borj Nord và Borj Sud - nơi sở hữu góc nhìn tuyệt đẹp. Riêng Borj Nord đã được cải tạo lại, trở thành một bảo tàng giúp khách du lịch hiểu rõ hơn về Fes.

Khu phố Do Thái Mellah luôn có vẻ gì đó hơi lạc lõng tại Fes, nhưng chính điều này khiến nó trở nên đặc biệt hơn. Tuy hầu hết người Do Thái đã chuyển đi, song những ngôi nhà mà họ bỏ lại vẫn là ví dụ tiêu biểu cho kiến trúc Do Thái Bắc Phi. Cũng nhờ vào sự vắng vẻ mà nơi này giống như một “thiên đường” dành cho những người ưa thích nhiếp ảnh.

Trở về quá khứ

Fes lưu giữ lịch sử qua kiến trúc, nghề thủ công và cả những tập tục trong sinh hoạt. Những nét văn hóa cổ truyền tại đây không thay đổi nhiều so với hàng nghìn năm về trước. Đặc biệt hơn nữa, Fes là nơi giao hòa của văn hóa Ả-rập, Do Thái, Berber (một bộ tộc du mục châu Phi) và Pháp. Để có thể hiểu rõ được sự đa dạng trong văn hóa Fes, khách du lịch nên đến Viện bảo tàng Nejjarine - một khu phức hợp có đủ khu trưng bày, xưởng thủ công, sân khấu... nhằm tái hiện chân thật cuộc sống và văn hóa Fes.

Bên cạnh các công trình kiến trúc bề thế là những khu phố không khác gì mê cung. Đi qua những con ngõ chỉ đủ rộng cho hai người, bạn không thể biết được điều gì sẽ chờ đợi mình ở góc ngoặt tiếp theo. Điều chắc chắn duy nhất là màu sắc. Trên nóc những ngôi nhà vài trăm năm tuổi là cả một khu rừng toàn những tấm da Morocco đầy màu sắc. Da thú được xử lý và nhuộm tại xưởng da Chouara rồi đem phơi trên mái nhà.

Ngoài da thuộc nhuộm, Fes còn sở hữu hàng chục cửa hàng thủ công chuyên sản xuất đồ gốm và đồ đồng. Gốm Fes đặc biệt nổi tiếng nhờ vào nước men màu xanh dương. Bạn có thể trả một khoản tiền nhỏ để xem những người thợ nặn đất, tạo hình, tráng men và nung gốm. Sau đó bạn hãy mua một chiếc đĩa tagine làm kỷ niệm. Đĩa tagine giống như một chiếc nồi nông lòng chuyên để nấu món thịt hầm Tagine. Nhiều vị khách đã “phải lòng” ẩm thực Morocco và cố gắng đem hương vị Bắc Phi từ nơi đây về quê hương của mình trong những chiếc đĩa tagine.

Thời gian thật sự như ngừng trôi tại vùng ngoại ô của Fes. Trên mảnh đất thung lũng trù phú, những người nông dân tiếp tục sống và lao động không khác gì tổ tiên của họ từng làm. Hai địa điểm đáng ghé thăm nhất là thị trấn Taza và Moulay Yacob, đều nằm trong lòng khu Công viên Quốc gia Tazzeka. Sau một ngày khám phá các kỳ quan thiên nhiên như khu hang động ngầm Friouato và đỉnh núi Djebel Tazzeka, du khách trở về Tazahay Moulay Yacob để nghỉ ngơi trong những ngôi nhà hàng trăm tuổi.