EU đã nhất trí cấm vận dầu của Nga: 'Gậy ông đập lưng ông'?

Mục tiêu của Liên minh châu Âu là khiến Nga bị mất nguồn kinh phí khổng lồ, mà theo họ là dùng cho chiến dịch quân sự ở Ukraine. Tuy nhiên, dư luận Nga cho rằng, đòn trừng phạt này đang giáng vào chính nền kinh tế và người dân khối này, thậm chí gây ra khủng hoảng năng lượng toàn cầu.

Ngày 30/05, EU đã đồng ý về lệnh cấm một phần nguồn cung dầu của Nga. Các hạn chế chỉ ảnh hưởng đến nguồn cung cấp bằng đường biển, mà không cấm các đường ống, do sự bất đồng của Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc, những nước phụ thuộc gần như hoàn toàn vào năng lượng của Nga.

Theo Phó chủ tịch Hội đồng LB Nga K.Kosachev, bằng cách áp đặt lệnh cấm vận dầu mỏ đối với Nga, các nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU) đã giáng thêm một đòn vào khả năng cạnh tranh của nền kinh tế của họ và phúc lợi của người dân.

Ông chỉ ra rằng, một số yếu tố đã kết hợp với nhau để tạo nên “cơn bão hoàn hảo”. Thứ nhất, đó là sự mất độc lập của EU, mà ngày nay EU đang thực hiện chương trình nghị sự “tự sát” của Mỹ và Anh, coi đó là sự quyết đoán.

Thứ hai là tình hình kinh tế. “Sự trỗi dậy của nền kinh tế Trung Quốc cộng với tốc độ phát triển nhanh chóng của toàn châu Á, dẫn đến giá năng lượng cao hơn. Ngay cả trước cuộc khủng hoảng Ucraina, từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2021, giá dầu và than đã tăng gấp đôi, và khí đốt - gấp 10 lần ”. Ông tin rằng, việc từ chối dầu giá rẻ của Nga trong tình huống như vậy là “món quà lý tưởng” cho các đối thủ từ Brussels.

Thứ ba, do chương trình nghị sự xanh ở châu Âu, giá nguyên liệu hóa thạch tăng, nhu cầu năng lượng và nguyên liệu thô tăng, và việc đầu tư vào các mỏ dầu mới trở nên khó khăn hơn.

Trong khi đó, Phó giáo sư Khoa Luật châu Âu tại Học viện quan hệ quốc tế Matxcơva (MGIMO) Nikolai Topornin cho rằng, gói trừng phạt chống Nga thứ sáu của EU là "khó chịu", nhưng sẽ không dẫn đến hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế Nga, vì xuất khẩu dầu sẽ được chuyển hướng sang các thị trường khác và tổn thất sẽ được bù đắp bằng giá cả tăng. Ông cho rằng, bây giờ Nga sẽ tìm kiếm các nhà cung cấp mới ở châu Á và hiện hầu hết dầu tự do đến đó, Trung Quốc và Ấn Độ là những người mua, nhưng họ mua với mức chiết khấu lớn khoảng 30%. 

"Tuy nhiên, do giá cả tăng, tổn thất được bù đắp, và kết quả là Nga không chỉ nhận được các khoản thu như kế hoạch mà còn có thêm lợi nhuận". Ông nhấn mạnh rằng các biện pháp trừng phạt kinh tế được thông qua không ảnh hưởng quá nhiều đến Nga, mà đến chính châu Âu: tốc độ sản xuất giảm, cuộc sống của dân thường trở nên đắt đỏ hơn. Theo ông, gần đến mùa đông, khi nhu cầu về năng lượng sẽ tăng lên, mọi người ở châu Âu sẽ cảm thấy giá cả đã tăng lên như thế nào.

Chuyên gia Topornin nhấn mạnh rằng, lệnh cấm nhập khẩu khí đốt sẽ ảnh hưởng nặng nề hơn đến nền kinh tế Nga, nhưng châu Âu sẽ không thực hiện các biện pháp này trong tương lai gần, vì các nước trong khu vực phụ thuộc nhiều hơn vào khí đốt của Nga và khó thay thế nó hơn dầu mỏ.

Chuyên gia tại Đại học Tài chính và Quỹ An ninh Năng lượng Igor Yushkov cũng lưu ý rằng, trước lệnh cấm nhập khẩu dầu của EU, nếu Matxcơva không có thời gian để chuyển hướng tất cả các khối lượng vàng đen kịp thời, sẽ khiến giá cả tăng thêm và sự thiếu hụt hydrocacbon trên toàn thế giới thậm chí còn lớn hơn. Theo ông, một kịch bản như vậy sẽ cho phép Nga bù đắp thiệt hại do các lệnh trừng phạt của EU thông qua việc bán các lô hàng nhỏ hơn, nhưng với giá tốt hơn.

Ông Yushkov lưu ý rằng, Nga bắt đầu tăng cường hợp tác với Đông Nam Á trong lĩnh vực này ngay sau khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ucraina. Vào tháng 5, nguyên liệu thô từ Nga được giao dịch chiết khấu, với giá 70–80 USD/thùng, trong khi các loại khác được chào bán với giá 100–110 USD/thùng. 

Ấn Độ mua dầu của Nga không chỉ cho thị trường trong nước, mà còn để chế biến và bán một lượng lớn dầu diesel trở lại châu Âu. Về vấn đề này, Nga có tiềm năng tăng nguồn cung cấp hơn nữa, không chỉ dầu thô, mà còn dầu mazut, dầu khí. Cũng theo ông, việc cung cấp các sản phẩm dầu cho Trung Quốc, nước đang phục hồi sau đại dịch Covid-19, có lợi cho Nga, đó là lý do tại sao mức tiêu thụ nhiên liệu ngày càng tăng trong bối cảnh thiếu hụt toàn cầu và chi phí gia tăng.

Chuyên gia Yushkov không loại trừ sự khởi đầu của suy thoái kinh tế thế giới, không chỉ do các lệnh trừng phạt chống Nga, mà còn trên nền tảng lạm phát tăng nhanh ở chính EU.