Có đáng lo ngại khi Việt Nam phát hiện biến chủng SARS-CoV-2?

Sáng 2/1, Bộ Y tế thông tin về bệnh nhân Việt Nam đầu tiên nhiễm chủng SARS-CoV-2 biến thể mới và có đột biến. Đó là BN1435 (nữ, 45 tuổi, trú tại Trà Vinh) từ Anh về Việt Nam ngày 22/12/2020 và được cách ly tập trung ngay tại Trà Vinh.

Các chuyên gia khẳng định ca bệnh này không gây nguy hiểm cho cộng đồng vì được cách ly tốt. Tuy nhiên, biến chủng mới gây nhiều lo ngại trong bối cảnh cận Tết Nguyên đán. Công tác kiểm soát, phòng, chống dịch Covid-19 của Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Điều đã được dự đoán trước

Theo Bộ Y tế, mẫu bệnh phẩm mang virus của bệnh nhân 1435 được Viện Pasteur TPHCM phân loại và giải trình tự gene. Kết quả ghi nhận người này nhiễm chủng SARS-CoV-2 biến thể VOC 202012/01.

Đây là chủng mới được ghi nhận ở Anh gần đây. Đồng thời, chủng virus gây bệnh cho BN1435 cũng có đột biến D614G - chủng lây lan nhanh cách đây 4-5 tháng. Người phụ nữ này đang được theo dõi viêm phổi và quản lý sát tại Bệnh viện Lao và Bệnh Phổi tỉnh Trà Vinh với chẩn đoán viêm amydal cấp, phổi có tổn thương mờ lan tỏa không đồng nhất.

Trao đổi với PV trưa 2/1, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TPHCM), cho biết: "Việc biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 được phát hiện tại Việt Nam là điều tất yếu, đã được dự đoán trước".

Trên thực tế, các loại virus gây bệnh truyền nhiễm luôn đột biến theo thời gian, đặc biệt là virus gây bệnh đường hô hấp. SARS-CoV-2 cũng không phải ngoại lệ và đã được giới khoa học dự đoán trước.

"Việc virus biến chủng là dấu hiệu cho thấy chúng đang dần thuần hơn, bắt đầu thích nghi hơn với con người. Khi đó, chúng có tốc độ lây lan nhanh hơn, khả năng lây từ người này sang người khác dễ dàng hơn nhưng không làm tăng nặng hơn tình trạng của bệnh tật", bác sĩ Khanh nói.

Chuyên gia này nhấn mạnh khi Việt Nam phát hiện biến chủng này, công tác phòng ngừa, điều trị đối với bệnh nhân không khác gì so với bệnh nhân Covid-19 khác. Vấn đề cao nhất được đặt ra lúc này là tăng cường kiểm soát, quản lý chặt chẽ khu cách ly, quản lý chặt người nhập cảnh để virus không lọt ra ngoài cộng đồng.

Không lo lắng nếu người nhập cảnh được cách ly

Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế; Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng Sự kiện y tế công cộng, cho biết ông không ngạc nhiên khi Việt Nam ghi nhận bệnh nhân mang biến chủng mới của virus gây đại dịch Covid-19.

Theo ông Phu, biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 được ghi nhận có tốc độ và khả năng lây lan rất nhanh, nhất là khi nó xuất hiện trong cộng đồng. Khi một cộng đồng có nhiều người cùng mắc bệnh, khả năng họ vào bệnh viện và lây nhiễm tại đây rất cao.

Trong khi đó, bệnh viện là nơi khá nhạy cảm, nhiều bệnh nhân nặng, miễn dịch kém. Khi biến chủng này xuất hiện trong bệnh viện, công tác kiểm soát và điều trị sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

"May mắn, bệnh nhân mang biến chủng mới vừa được Bộ Y tế công bố đã được cách ly ngay sau khi nhập cảnh nên không có khả năng biến chủng này lọt ra ngoài cộng đồng. Với trường hợp tương tự, nếu họ được cách ly tốt, chúng ta không quá lo lắng. Người dân cần bình tĩnh, chủ động tuân thủ biện pháp phòng, chống dịch như trước đây đã và đang thực hiện", Phó giáo sư Phu khẳng định.

Chuyên gia này khuyến cáo việc phát hiện biến chủng của virus SARS-CoV-2 phải được trải qua công tác giải trình tự gene từ cơ quan chuyên trách như Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương (Hà Nội) hay Viện Pasteur TPHCM. Nếu kết quả giải trình gene phù hợp, cơ quan này sẽ thông báo về địa phương để có sự điều chỉnh trong quản lý, theo dõi bệnh nhân phù hợp.

Phó giáo sư Trần Đắc Phu nhấn mạnh mối nguy hiện tại của Việt Nam là nhập cảnh trái phép. Nếu không được cách ly ngay, khả năng những người này làm dịch lây lan trong cộng đồng rất cao, đặc biệt là khi họ nhiễm bệnh bởi biến chủng của SARS-CoV-2 mà không được phát hiện.

Trước đó, tại Hội nghị trực tuyến triển khai công tác phòng, chống dịch Covid-19 với 63 tỉnh, thành, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết những vấn đề liên quan biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 đang làm giới khoa học rất lo ngại.

Biến chủng mới của SARS-CoV-2 làm tăng khả năng bám dính của virus. Theo ước tính, biến chủng có khả năng làm tăng tốc độ lây truyền lên tới 70%.

"Đợt dịch tại Đà Nẵng vừa qua, chúng ta có phát hiện đột biến gene làm tăng lây nhiễm nhưng không mạnh như đợt biến chủng này", ông Long nói.

Hiện nay, hầu hết vaccine đều nhằm vào việc ngăn chặn khả năng xâm nhập của virus SARS-CoV-2 với tế bào thuần chủng. Trong thời điểm này, các nhà khoa học đang theo dõi chặt chẽ sự biến chủng của virus và chưa thấy có khả năng ảnh hưởng đến vaccine phòng Covid-19.

“Sự biến chủng này của virus SARS-CoV-2 tăng khả năng lây truyền, nhưng không làm tăng tình trạng nặng của bệnh tật. Mặc dù quan ngại, chúng ta phải hết sức bình tĩnh đối phó với chủng này”, Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh.

Trong tuần qua, nhiều quốc gia liên tiếp phát hiện bệnh nhân mắc Covid-19 từ biến chủng của virus corona có nguồn gốc từ Anh.

Nghiên cứu gần đây của một nhóm chuyên gia dịch bệnh tại Anh cho biết khả năng gây tử vong của biến chủng mới không cao hơn nguyên bản. Tuy nhiên, nó làm tăng khả năng bám dính của virus với tế bào vật chủ. Theo ước tính, biến chủng có khả năng làm tăng tốc độ lây truyền tới 70%.