Bộ Tư pháp báo cáo Thủ tướng sau vụ bỏ cọc, hủy hợp đồng mua đất vàng Thủ Thiêm

Bộ Tư pháp vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng về việc rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật về đấu giá đất, đảm bảo công khai minh bạch, hiệu quả sau vụ việc đấu giá quyền sử dụng đất tại khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP.HCM).

Vấn đề phát sinh tại đấu giá đất ở Thủ Thiêm do đâu?

Đối với những vấn đề phát sinh qua vụ đấu giá quyền sử dụng đất tại Thủ Thiêm (TP.HCM) liên quan trực tiếp tới giá khởi điểm, các điều kiện, năng lực tài chính của người tham gia đấu giá được quy định bởi pháp luật về đất đai, kết quả rà soát của Bộ Tư pháp như sau:

Cụ thể, trích dẫn khoản 1, khoản 2 Điều 8 Luật Đấu giá tài sản quy định "giá khởi điểm và việc xác định giá khởi điểm do cơ quan nhà nước có thẩm quyền tổ chức thực hiện theo quy định pháp luật chuyên ngành điều chỉnh đối với tài sản đó trước khi ký hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản".

Đối với quyền sử dụng đất, Luật Đất đai, Nghị định số 43/2014 của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đất đai, Nghị định 45/2014 quy định về thu tiền sử dụng đất và các nghị định sửa đổi, bổ sung đã quy định cụ thể cách thức xác định giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất.

Từ đó, Bộ Tư pháp nhận định việc xác định giá khởi điểm không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu giá tài sản. Chỉ thị số 40/CT-TTg ngày 2/11/2021 của Thủ tướng về tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu giá tài sản đã giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với bộ, ngành, địa phương nghiên cứu hoàn thiện pháp luật về việc xác định giá để làm giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn, kinh tế xã hội từng địa phương.

Về điều kiện, năng lực tài chính của người tham gia đấu giá, Bộ Tư pháp cho biết, doanh nghiệp tham gia đấu giá quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư, được quy định và thực hiện theo pháp luật về đất đai, không thuộc phạm vi điều chỉnh Luật đấu giá tài sản. Do đó, không có cơ sở để sửa đổi, bổ sung Luật đấu giá tài sản với nội dung này.

Đối với tiền đặt cọc tham gia đấu giá và chế tài xử lý vi phạm, Bộ Tư pháp cho hay, Luật Đấu giá tài sản quy định người tham gia đấu giá phải nộp tiền đặt trước với mức từ 5 - 20% so với giá khởi điểm của tài sản đấu giá.

Mức cụ thể do người có tài sản đấu giá và tổ chức đấu giá tài sản thỏa thuận, quyết định. Tiền đặt trước sau khi trúng đấu giá được chuyển thành tiền đặt cọc để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá.

Bộ Tư pháp nêu quan điểm, mức tiền đặt trước tối đa mà Luật Đấu giá tài sản quy định hiện đang rất phù hợp, tạo điều kiện thu hút được nhiều doanh nghiệp tham gia đấu giá. Nếu nâng mức tiền đặt trước lên quá cao thì sẽ có ít doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia đấu giá, tiềm ẩn nguy cơ thông đồng, móc nối để dìm giá.

Theo Bộ Tư pháp, thông lệ quốc tế trong hoạt động đấu giá tại một số nước thì doanh nghiệp tham gia đấu giá không phải nộp khoản tiền đặt trước mà chủ yếu dựa vào uy tín của doanh nghiệp đó và pháp luật có chế tài nghiêm khắc đối với những trường hợp trúng đấu giá nhưng không thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá.

"Tuy nhiên, pháp luật về đất đai hiện hành chưa có quy định cấm tham gia đấu giá đối với cá nhân, doanh nghiệp trúng đấu giá nhưng không thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá", Bộ Tư pháp khẳng định.

Hoạt động đấu giá đất còn tồn tại vướng mắc

Qua rà soát, Bộ Tư pháp thấy hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất hiện còn tồn tại một số vướng mắc liên quan đến sự không thống nhất giữa các quy định của pháp luật đất đai và quản lý thuế về thời hạn nộp tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất. Điều này dẫn đến cách áp dụng khác nhau, gây khó khăn, lúng túng cho nhiều địa phương trong quá trình thực hiện cũng như tiềm ẩn khiếu nại, tố cáo có thể phát sinh.

Từ những vướng mắc nêu trên, Bộ Tư pháp kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường rà soát, hoàn thiện các quy định của pháp luật về đất đai, về giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất; điều kiện, yêu cầu về năng lực tài chính của doanh nghiệp tham gia đấu giá, thời điểm nộp tiền trúng đấu giá và chế tài đối với doanh nghiệp trúng đấu giá đất nhưng không thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá.

Giao UBND các tỉnh, thành phố quán triệt, chỉ đạo người có tài sản đấu giá tại địa phương tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm trong việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản, phê duyệt phương án đấu giá, xác định giá khởi điểm, giám sát quá trình bán hồ sơ; thẩm tra, đánh giá các điều kiện năng lực người tham gia đấu giá…

Riêng Bộ Tư pháp sẽ nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Nghị định 62/2017 quy định biện pháp thi hành Luật Đấu giá tài sản; tăng cường thanh tra, kiểm tra các tổ chức bán đấu giá tài sản để đảm bảo thực hiện đúng trình tự, thủ tục đấu giá.