Bộ Giao thông đề xuất mua lại 7 dự án BOT

Ngày 17/5, tại cuộc họp của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành làm việc với Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về các dự án BOT, vấn đề xử lý vướng mắc, bất cập tại một số dự án đã được nêu ra.

Ông Lê Kim Thành - Vụ trưởng Vụ Đối tác công - tư (PPP) - cho hay, từ năm 2018 Bộ GTVT đã phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương, các nhà đầu tư và các cơ quan liên quan thực hiện rà soát tổng thể các trạm thu phí BOT trên các tuyến quốc lộ, đánh giá bất cập và lựa chọn giải pháp xử lý phù hợp với điều kiện cụ thể của từng trạm thu phí.

Đến nay, Bộ GTVT đã xử lý vướng mắc, bất cập tại 14 trạm thu phí có vướng mắc, bất cập; các trạm thu phí sau khi xử lý vướng mắc đã nhận được sự đồng thuận của người sử dụng dịch vụ, tình hình an ninh trật tự an toàn giao thông đã được bảo đảm, công tác thu phí hoàn vốn cơ bản ổn định. Đối với một dự án BOT còn lại, giải pháp tháo gỡ khó khăn vướng mắc cần bổ sung vốn nhà nước nên vượt thẩm quyền của Bộ GTVT.

"Tại các dự án BOT này, nhà đầu tư đã hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng dự án; các dự án đã hoàn thành, đưa vào khai thác và phát huy hiệu quả đầu tư. Việc chưa được thu phí tại các dự án BOT hoặc đã thu phí nhưng bị sụt giảm doanh thu chủ yếu xuất phát từ những nguyên nhân khách quan, không thể lường trước hoặc do thay đổi chính sách từ phía cơ quan nhà nước - ông Thành cho hay.

Theo các quy định tại hợp đồng dự án BOT, trường hợp xảy ra tình huống bất khả kháng làm ảnh hưởng đến việc thu phí hoặc doanh thu thu phí, Bộ GTVT có trách nhiệm báo cáo cấp có thẩm quyền để hỗ trợ cho nhà đầu tư đảm bảo việc thu hồi vốn và lợi nhuận theo hợp đồng và thanh toán, bồi thường các khoản chi phí do nhà đầu tư đã thực hiện, được xác định thông qua kiểm toán.

Luật PPP cũng quy định việc chấm dứt hợp đồng dự án PPP trước thời hạn áp dụng khi "Dự án bị ảnh hưởng bởi sự kiện bất khả kháng mà các bên đã thực hiện các biện pháp khắc phục nhưng không bảo đảm việc tiếp tục thực hiện hợp đồng dự án PPP".

Về thẩm quyền quyết định chấm dứt hợp đồng trước thời hạn, ông Lê Kim Thành cho biết, các dự án BOT giai đoạn trước đây được Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư, nên thẩm quyền cho phép chấm dứt hợp đồng dự án trước thời hạn thuộc Thủ tướng Chính phủ.

Để xử lý vướng mắc, bất cập tại một số dự án BOT, cả nước đã huy động khoảng 706.000 tỷ đồng đầu tư 222 dự án hạ tầng giao thông theo phương thức PPP (tính đến cuối năm 2021), trong đó các dự án đầu tư theo hình thức BOT chiếm khoảng 53,6%.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện phát sinh một số bất cập, vướng mắc nhất định. Bộ GTVT đề xuất phương án giải quyết đối với 7 dự án theo các nhóm nguyên nhân. Tại các dự án này, nhà đầu tư đã hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng dự án, đưa công trình vào khai thác và phát huy hiệu quả đầu tư. Việc chưa được thu phí hoặc đã thu phí nhưng bị sụt giảm doanh thu chủ yếu xuất phát từ những nguyên nhân khách quan, không thể lường trước (như là sự kiện bất khả kháng) hoặc do thay đổi chính sách pháp luật từ phía cơ quan nhà nước.

7 trạm thu phí thuộc các dự án BOT đề xuất xử lý gồm: Trạm thu phí La Sơn - Túy Loan (dự án xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả); trạm thu phí Bỉm Sơn (hoàn vốn cho đường vành đai phía Tây TP Thanh Hóa đoạn Km0-Km6); trạm thu phí Km1747 (dự án BOT đầu tư nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh); trạm thu phí T2 (dự án BOT cải tạo, nâng cấp quốc lộ 91).

Trạm thu phí quốc lộ 3 (dự án BOT xây dựng tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới và cải tạo, nâng cấp quốc lộ 3 đoạn Km75-Km100); trạm thu phí cầu Thái Hà thuộc dự án BOT đầu tư xây dựng công trình cầu Thái Hà vượt sông Hồng trên đường nối hai tỉnh Thái Bình và Hà Nam với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình; Dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi tới cảng Bến Súc theo hình thức hợp đồng BOT.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đề nghị Bộ GTVT cùng các cơ quan liên quan phải khẩn trương rà soát, lên phương án giải quyết nhằm tháo gỡ, bồi hoàn cho doanh nghiệp, không thể để doanh nghiệp đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng làm BOT phải phá sản vì không thu được phí.

Tiếp thu chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể giao Vụ trưởng Vụ PPP trong tháng 5/2022 phải có báo cáo chi tiết các trạm BOT để trình Thủ tướng Chính phủ để thống nhất giải pháp tháo gỡ, xử lý.