6 yếu tố dễ mắc ung thư và cách phòng tránh được WHO khuyến cáo

Theo WHO (Tổ chức Y tế thế giới), ung thư là thuật ngữ chỉ nhóm bệnh lớn có thể xảy ra trên bất kỳ bộ phận nào của cơ thể. Các tế bào phát triển bất thường tạo nên bệnh ung thư. Khi các tế bào này vượt qua ranh giới, xâm lấn các bộ phận bên cạnh, lan sang các cơ quan khác, đó là di căn.

Di căn là nguyên nhân chính của các ca tử vong do ung thư. Năm 2018, ước tính toàn thế giới có 9,6 triệu người chết vì ung thư.

1. Yếu tố di truyền hoặc tiếp xúc với các tác nhân ung thư

Ung thư là căn bệnh không có tính truyền nhiễm lớn, dù vậy nó lại có tính di truyền. Điều đó có nghĩa là nếu trong gia đình có người thân trực hệ như bố/mẹ/anh/chị/ em ruột mắc ung thư thì khả năng người còn lại trong nhà cũng mắc bệnh là rất cao. Trong đó, 5 loại ung thư dễ di truyền là ung thư vú, dạ dày, ruột, gan và vòm họng.

Ngoài di truyền, ung thư còn xuất hiện trên những người tiếp xúc với các tác nhân gây biến đổi tế bào như:

Các chất gây ung thư vật lý: tia cực tím, bức xạ ion hóa...

Các chất gây ung thư sinh học: nhiễm trùng từ một loại virus, vi khuẩn, ký sinh trùng nào đó.

Các chất gây ung thư hóa học: amiăng, khói thuốc lá, aflatoxin, asen...

Cũng theo WHO, lão hóa là một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của ung thư bởi quá trình lão hóa khiến cơ chế sửa chữa tế bào của con người kém hiệu quả hơn, nghĩa là càng lớn tuổi, tỷ lệ một người mắc bệnh ung thư càng tăng.

2. Hút thuốc lá

Thuốc lá là "thủ phạm" giết chết hơn 8 triệu người trên toàn cầu mỗi năm. Thuốc lá làm suy yếu chức năng phổi, khiến cơ thể khó chống lại các virus tấn công đường hô hấp như corona... Thuốc lá cũng là tác nhân chính của các bệnh không lây nhiễm như ung thư, hô hấp, tim mạch và đái tháo đường...

3. Chế độ ăn không lành mạnh

Chế độ ăn là một trong những yếu tố chính làm tăng khả năng mắc ung thư. Vì thế, các thực phẩm không lành mạnh, chứa nhiều các chất gây ung thư hóa học như đồ uống có cồn, thịt, thực phẩm được bảo quản bằng muối, thực phẩm chứa aflatoxin... là những thứ được WHO khuyến cáo nên hạn chế sử dụng.

4. Uống rượu bia

Đồ uống có cồn làm tăng nguy cơ mắc ung thư khoang miệng, hầu họng, thực quản, thanh quản, ung thư vú và gan. Trong đó, rượu đứng đầu trong danh sách loại đồ uống có cồn gây ung thư cao nhất. Đặc biệt với ung thư vú, nếu bạn phải dùng rượu nhiều và trong thời gian dài dễ mắc phải ung thư gan. Chỉ cần một ly mỗi ngày cũng đủ để khiến nhiều người mắc phải ung thư vú.

5. Mắc một số bệnh nhiễm trùng mãn tính

Đây là nhóm ung thư gây ra bởi các chất sinh học và thường xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Năm 2012, khoảng 15% trường hợp ung thư được chẩn đoán do nhiễm các chất gây ung thư là các loại virus nguy hiểm (virus viêm gan B, C, Epstein-Barr, Human papillomavirus (HPV), Helicobacter pylori)

Trong đó, virus viêm gan B, C sẽ gây ung thư gan và một số loại HPV là nguyên nhân chính của ung thư cổ tử cung tại nữ giới.

6. Lười vận động

Các nghiên cứu khoa học của WHO cho thấy, khoảng 80% người trẻ tuổi trên toàn thế giới thiếu vận động. Hoạt động thể chất có tác dụng giúp phát triển xương, cơ bắp và nội tạng như phổi, tim. Không vận động đủ khiến người trẻ tuổi dễ mắc phải các bệnh về tim mạch, béo phì, tiểu đường và ung thư.

Vậy cần làm gì để ngăn ngừa ung thư?

WHO cho biết, khoảng 30-50% các ca mắc ung thư có thể được ngăn ngừa bằng cách tránh các yếu tố gây bệnh và thực hiện phòng ngừa. Cụ thể như:

- Từ bỏ thói quen hút thuốc lá.

- Tập thể dục thường xuyên và có chế độ ăn uống lành mạnh, tránh béo phì, thừa cân.

Người có tỉ lệ mắc ung thư thấp và có nội tạng khỏe mạnh thường có các đặc điểm chung là:

- Hoạt động thể chất thường xuyên, có chế độ ăn uống lành mạnh với trái cây, rau củ, ít sử dụng rượu bia.

- Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá, tiêm phòng các loại virus HPV và viêm gan.

- Kiểm soát các mối nguy nghề nghiệp: giảm tiếp xúc với các chất bức xạ, chủ động đi khám bệnh định kỳ để được chẩn đoán và sàng lọc ung thư sớm./.